فیلوجامعه‌شناسی

شیوه‌نامه جمع و جور ایده‌پردازی خلاق

فرستادن به ایمیل چاپ

فیلوجامعه‌شناسیادامه مطلب...


• طوفان‌سازی مغزی(Brainstorming)، یک فرآیند تیمی منظم، به منظور ارتقاء خلاقیت در تصمیم‌سازی، و پدید آمدن شیوه‌های تازه حل مسأله است.

• مقصود اصلی، ایجاد شمار هر چه بیشتری از ایده‌ها در مورد یک موضوع معین است.

• ضرورت طوفان‌سازی مغزی، در افزایش قابل ملاحظه خلاقیت، سرعت در ایجاد راه‌حل‌ها، پدیداری شرایط برابر برای همه اعضای تیم جهت مشارکت در تصمیم‌سازی، و مآلاً بهره‌برداری از توانمندی‌های چند بعدی در خلق راه‌حل‌ها، و نهایتاً تأمین مواد اولیه برای فرآیندهای بعدی تصمیم‌سازی است.
• طوفان‌سازی مغزی، یک مؤلفه ضروری برای تفکر مناسب و اثربخش است.
• به دو واژه سازنده عبارت ”طوفان‌سازی مغزی“ توجه کنید؛ وقتی در عمل، فرایند طوفان‌سازی مغزی را به اجرا درمی‌آورید، درک خواهید کرد که بواقع، معنای این عبارت چیست. ایده‌هایی در ذهن شما شروع به جاری شدن می‌کنند که هرگز تصورشان هم نمی‌کردید.
• قدرش را خواهید دانست، طوری که پس از آغاز این شیوه فکر کردن، دیگر حاضر نخواهید شد، به شیوه‌های قبلی خود برای کنکاش راجع به مسائل بازگردید.

█ طوفان‌سازی مغزی، چطور به فکر کردن شما کمک می‌کند؟
• کمک می‌کند که خوب اطلاعات لازم را جمع‌آوری کنید؛
• خلاقیت را تشویق می‌کند. افراد را تحریض می‌نماید تا شقوق مختلف را در نظر بگیرند. کمک می‌کند تا به اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد، بسنده نکنید.
• هر کسی را در گروه تصمیم‌سازی شما تشویق به مشارکت می‌کند؛
• فکر کردن را به تفریح بدل می‌کند و اینگونه، کمک می‌کند تا وقت بیشتری برای فکر کردن بگذارید.

█ توصیه‌های فردی برای طوفان‌سازی مغزی موفق
• آرام باشید. بگذارید فکر و خیال به راحتی وارد ذهنتان شود.
• به موضوع تمرکز کنید و اجازه ندهید هیچ فکر و دغدغه دیگری وارد ذهنتان شود.
• در درون، به دنبال نقد ایده خود نباشید.
• مخاطرات خلاقیت را به جان بخرید.
• تجربیات خود را باور کنید و از آنها به عنوان تخته پرشی برای برآمدن ایده‌های جدید بهره ببرید. در جریان طوفان‌سازی مغزی، همه به تمام تجربیات قبلی خود احتیاج دارند.
• خیلی به کلماتی که استفاده می‌کنید، حساسیت نداشته باشید. فقط سعی کنید تا تصورات خود را بیان کنید.

█ پروتکل اجرایی
پس از آماده کردن خود، گام بعدی آن است که محیط خوبی برای خلق ایده‌ها در درون گروه مشاوران پدید آورید. وقتی به این کار موفق می‌شوید که هر ایده‌ای را تشویق کنید.

• ابتدا یک موضوع خوب تعریف کنید. برای این منظور مطمئن شوید که موضوع شما به حد کافی بسیط و قابل تمرکز است. اگر دریافتید چند بخشی است، آن را خرد کنید.
• قبل از تشکیل جلسه، برای مشاوران، یک بولتن زمینه‌ای ارسال کنید تا اطلاعات اولیه در مورد موضوع را در اختیار ایشان قرار دهد.
• هر مکانی می‌تواند برای برقراری جلسه تیم مناسب باشد، ولی مکان‌های دور هم، مناسب‌تر است.
• ایده‌آل در یک گروه طوفان‌سازی مغزی، حضور یک صحنه‌گردان همراه با هشت تا دوازده عضو تیم است. نرم‌افزارهای تحت وب برای این کار، امکان حضور افراد بیشتر را در جریان طوفان‌سازی مغزی میسر ساخته‌اند. این برنامه‌ها امکان ایجاد گروه‌های حرفه‌ای طوفان‌سازی مغزی را در مورد مسائل مختلف فراهم ساخته است.
• در مورد ایده‌های مطرح شده از سوی افراد، قضاوت نکنید. خوب یا بد. اصلاً اجازه ندهید تا راجع به ایده‌های مطرح شده، جدلی در بگیرد.
• مشارکت هر کسی را در گروه مشاوران جلب کنید.
• روی ایده‌های یکدیگر کار کنید.
• تمام ایده‌ها را ثبت کنید و چیزی را از دست ندهید. همه را به صورت نمودار درآورید و آنها را طوری نمایش دهید که همه اعضای تیم در حین بحث بتوانند ببینند(برای این کار نرم‌افزارهای ویژه وجود دارد. می‌توانید از تمپلیت‌های Visio هم استفاده کنید).
• از وجود یک پروژکتور و لپ‌تاپ، یا در صورت عدم امکان، وایت‌برد و ماژیک مطمئن، قبل از شروع کار اطمینان حاصل کنید تا هر ایده بمحض ایجاد نمایش داده شود.
• کمک کنید که ایده‌ها بوضوح بیان و ثبت شوند، ولی در این میان، مراقب باشید تا راجع به آنها مناقشه و قضاوت نکنید.
• ایده‌های مشابه را تلفیق کنید. ولی باز هم مراقب باشید که این کار به قضاوت در مورد ایده‌ها منتهی نشود.
• اطمینان حاصل کنید که وقفه‌ای در حین انجام کار پیش نمی‌آید.
• برای طرح هر ایده و برای کل فرآیند یک محدودیت زمانی تعیین کنید(دو ساعت استاندارد است).
• زود جمع‌بندی نکنید. صبر کنید تا کل فرآیند طوفان‌سازی مغزی به پایان برسد(ایده جدیدی خلق نشود یا ایده‌های قبلی تکرار گردد).
• پس از مدتی، اعضای گروه مشاوران، به این نتیجه خواهند رسید که شرکت‌شان در جلسات گروه بی‌فایده است، چرا که به نظراتشان عمل نمی‌شود. از این رو، لازم است که مدام هدف و منظور تشکیل این جلسات را به آنها گوشزد کنید. هدف ”ایجاد تعداد هر چه بیشتری از ایده‌هاست“.

█ پروتکل تنظیم گزارش نهایی کار
• کلاً هیچ کار و مطالعه‌ای را بدون گزارش تمام نکنید.
• پس از اتمام کار گروهی، ارزیابی و سپس تنظیم گزارش طوفان‌سازی مغزی به عهده شماست.

_____ارزیابی
• برای ارزیابی، بسته به موضوع، معیارهای فنی مستقلی وجود دارد.
• ولی انسجام منطقی، تجربیات موفق، انعطاف‌پذیری و جامعیت، می‌توانند معیارهای عمومی ارزیابی ایده‌ها باشند.
• ارزیابی، نباید از نوع صفر و یکی باشد، بلکه باید بر اساس نمره به هر معیار از صفر تا صد، و نهایتاً جمع‌بندی نمرات با احتساب وزن هر معیار صورت گیرد.
• در نهایت، هر ایده باید یک نمره صفر تا صد بگیرد.

_____گزارش نهایی یک طوفان‌سازی مغزی شامل فصول زیر است:
• موضوع.
• معیارهای ارزیابی ایده‌ها.
• ایده‌های با ارزیابی بالا با نمره هر یک از آنها.
• هر تذکر قابل ذکری که در مورد هر ایده از سوی مشاوران مطرح شده است.
• پلان یا نقشه پیشرفت بحث.
• اسامی مشاوران.
• فهرست تمام ایده‌های مطرح.

آخرین بروز رسانی در شنبه, 23 مرداد 1389 ساعت 10:36

مراحل فکر خلاق

فرستادن به ایمیل چاپ

اقتباس از پروفسور ادگار وایناک در Britanica2009


از دانشگاه ایالتی نیویورک در بوفالو، نویسنده کتاب ”روانشناسی فکر“

█  1. گام آمادگی: ابتدا، امکانات لازم برای حل مسأله را احصاء، و در یک ارزیابی اولیه، ارزش هر یک را برای حل مسأله، تعیین می‌کنیم؛

█  2. گام نهفتگی: در این مرحله، راجع به شقوق مختلف حل مسأله، بدون هر گونه ترجیح و پیشداوری بین آنها، به تأمل می‌پردازیم؛
█  3. گام افروزش: در این مرحله، معلوم می‌شود که هر یک از امکانات کجا باید قرار بگیرند، و یک برنامه مشخص برای رسیدن به اهداف ترسیم می‌گردد؛
█  4. گام وارسی: در این مرحله ضمن بررسی مراحل پروژه، اصلاحات ”محدودی“ برای بهبود برنامه اعمال می‌شود.
█  تذکر: گام‌ها را به ترتیب بپیمایید.

پنج شیوه قطعی برای ارتقاء خلاقیت

فرستادن به ایمیل چاپ

اقتباس از دِیو جانسن


داغ داغ: تاریخ انتشار پست: سه شنبه نوزده مرداد هشتاد و نه، ده آگست دو هزار و ده

█1. از فعالیتی به فعالیت دیگر شیفت کنید: انجام چند کار با هم، از بهره‌وری شما خواهد کاست، ولی مشخص شده که توقف در یک فعالیت، و آغاز فعالیت دیگر در فواصل زمانی معین، موجب می‌شود که مسائل با سرعت بیشتری حل شوند؛

█2. کارهایی را که تمایل بیشتری به انجام آنها دارید در اولویت قرار دهید؛

█3. ساز و کار مشخصی برای جمع‌آوری سهل و ساده پیشنهادات در مورد برنامه‌های خود ایجاد کنید. کاری کنید که هر کسی بتواند به سادگی پیشنهاد خود برای بهبود کار شما را مطرح کند؛
█4. کمتر تلویزیون ببینید؛ یک تحقیق نشان داده است که به ازای هر یک ساعت تماشای تلویزیون، فعالیت‌های خلاق به میزان یازده درصد کاهش می‌یابد؛
█5. ورزش کنید: برای افراد آماده، سی دقیقه ورزش، ”تمام قوای شناختی“ را برای اقلاً دو ساعت فعال می‌کند.

آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 21 مرداد 1389 ساعت 11:05

چهار نکته برای افزایش بهره‌وری و خلاقیت

فرستادن به ایمیل چاپ

اقتباس از مارگارت هافرنان


داغ داغ: تاریخ انتشار پست: سه شنبه نوزده مرداد هشتاد و نه، ده آگست دو هزار و ده

█ یک. ”فقط چهل ساعت کار در هفته“:

• صد سال تحقیق در زمینه ”بهره‌وری“ در هر زمینه‌ای نشان داده است که میزان بهینه کار، ”چهل ساعت در هفته“ است.

• شصت ساعت کار در هفته، چیزی به شما اضافه نمی‌کند. بیست ساعت اضافه، صرف رفع و رجوع خبط و خطاها خواهد شد.
• در زمینه مشاغل فکری و نرم‌افزاری، ”سی و پنج ساعت کار در هفته“ بهینه و مناسب است.
• نتیجتاً بدانید که زیاد کار کردن، شما را خلاق‌تر و بهره‌ورتر نمی‌سازد، بلکه شما را به سوی گنگی و کندذهنی رهسپار می کند.

█ دو. ”مردی و کاری“:
• باید آخرین میخ‌ها را به تابوت مولتی تسک و چندکاره بودن بزنیم.
• وقتی طوری کار می کنید که به سایر فعالیت‌های زندگی آسیب می‌زند، خود را به سوی افسردگی و روان‌پریشی سوق می‌دهید.

█ سه. ”مسائل را از دور نگاه کنید“:

• فاصله گرفتن از مسائل، و مشکلات را از نمای دور نگریستن، بهترین روش حل مسأله است.
• با تمرکز مفرط روی مسأله، کاری از پیش نمی برید. کمی به خود استراحت بدهید و ذهن خود را از مسأله منصرف کنید، سپس با دید تازه به مسأله نگاه کنید.

█ چهار. ”ورزش کنید“:
• بررسی‌های دن سیمونز (روانشناس شناخت)، نشان می‌دهند که ورزش، خلاقیت را افزایش می‌دهد.
• خصوصاً بررسی‌های MRI بر روی عملکرد مغز نشان می‌دهند که پیاده‌روی 45 دقیقه‌ای به مدت سه روز در هفته، تأثیر معنادار و قابل ملاحظه‌ای در بهبود عملکرد مغز دارد.

آخرین بروز رسانی در چهارشنبه, 20 مرداد 1389 ساعت 23:38

تاریخ اروپا(بخش هفتم)

فرستادن به ایمیل چاپ

Encartادامه مطلب...a


█ █ ظهور فرانك‌ها

تـاريخ اروپا در ناحية شمال، از قرن پنجم تا سده نهم، تحت سلطه گروهي از قبايل ژرمن غربي قرار داشت كه جملگي فرانك ناميده مي‌شدند. فرانك‌ها به رغم ژرمن‌هاي شرقي، از كفر كهن مستقيماً به مسيحيت كاتوليك درآمدند، بدون آنكه دورة آريانيسم را سپري كرده باشند. ايمان‌آوري فرانك‌هاي سالايي1، پس از آنكه فرماندة جنگجوي ايشان، كلويس2 همراه با بسياري از پيروانش به نشان پذیرش مسيحيت، غسل تعميد داده شد (در سال 496) آغاز گرديد. كلويس كه نوادة مرويچ3 يا مرويج (حاكم به سال‌هاي 458-228) بود، و بنابراين بخشي از خاندان مقدس حاكم بر فرانك‌هاي سالايي به شمار می‌رفت، نخستين پادشاه سلسلة مرويجي‌ها گرديد. وی به دليل فتوحات نظامي فراوان عليه ديگر اقوام، و بهره‌مندی از جايگاه مناسب بر اساس مجموعه‌اي از شاخص‌هاي پيچيدة عصبیت خانوادگي در فرهنگ فرانك‌ها، پیشوای اعلاي تمامي فرانك‌ها شده بود.

      پس از مرگ كلويس، بر اساس قوانين فرانك‌هاي سالايي، سرزمين‌هاي تحت فرمان او ميان چهار پسرش تقسيم شد. آنها نيز به نوبة خود، بايد سرزمين خود را به يكي از وراث ذكوري كه می‌خواستند، تقدیم می‌کردند. به اين ترتيب، ويژگي كل دورة حكومت مرويجي‌ها، دوره‌هاي متناوب چندپارگي و انسجام بود كه به شمار و جربزه پسران بستگي داشت.
      دورة حكومت اينان در قرن هشتم پايان يافت. آخرين پادشاهان مرويجي، لقب سلاطین تنبل (rois fainéants) را از تاريخ گرفتند. قدرت، بيشتر به دست مقام كاخ شهرداري بود تا در دست خود پادشاه، تا اينكه در سال 751، پادشاه شيلدريك سوم4 و تنها پسرش در بند شدند، دودمان بلندبالايشان بريد، و پپين5 مقام كاخ شهرداري و پسر شارل مارتل6، رزم‌آور بزرگ، خود را پادشاه فرانك اعلام كرد و اولين پادشاه از سلسله كارولينژي‌ها به خود عنوان پادشاهي داد.
      كودتاي كارولينژي، هرگز بدون مداخلة فعال پاپ رخ نداد. در مجموعه نامه‌هايي كه ميان پپين و پاپ در دهه 740 رد و بدل شد، پپين در مورد رسوم کشورداری توضيح داد و گفت كه همة قدرت در دستان شاه نيست. پاپ در پاسخ، به مجوز مسيحايي داوود اشاره كرد كه از سوي سموئيل7 پيامبر تدهين شده بود، در حالی که در وقت صدور اين مجوز، سلطان سموئيل هنوز پادشاه بود. علاوه بر اين، پاپ در پي تأييد و تدهين پپين، اجازه داد كه پپين به تدهين نسل خويش در چهارچوب شعائر تقدس پادشاهي ادامه دهد.
█ █ شارلماني
بزرگترين پادشاه سلسله كارولينژي، شارلماني8 بود كه حتي در زمان حيات، شخصيتي اسطوره‌اي و افسانه‌اي یافت. دوران حكومت او به روزگار اوج تكامل فرانك‌ها بدل شد. در زمان حكومت وي، فرانك‌ها در پي مجموعه فتوحات نظامي به اربابان غرب و كفيلان قدرت پاپ در ايتاليا بدل شدند. او لومبارد‌ها در ايتاليا، فريزي‌ها9 در شمال، و ساكسون‌ها در شرق را به هزيمت كشاند، دوك‌نشين باواريا10 را تصرف كرد و مور‌ها را به جنوب فرانسه عقب راند. او براي تحكيم سيطرة خويش بر اين ملك وسيع، اعضاي طبقة زمين‌دار را بر آن داشت تا با يكديگر و او پيمان و سوگند وفاداري بسپارند، و از پاداش زمين‌هاي اهدايي ناشي از متصرفات تازه بهره‌مند شوند. اين سياست (نخستين نمونة بارز الزامات فزايندة مربوط به وابستگي‌هاي فردي مرتبط با قدرت سياسي، موسوم به فئوداليسم) نه تنها پشتيباني مناسبي از قشون نظامی شارلماني فراهم مي‌آورد، بلكه به او كمك كرد تا وضعيتي پديد آورد كه گويي او در همه جاي قلمروش حاضر و ناظر است. نوكران11 پادشاه (نزديكترين بستگان او) و نوكران آن نوكران به نوبه خود، به جانشينان شاه بدل شدند.
      به دنبال انسجام نظامي و سياسي، اين احساس در شارلماني قوت گرفت كه مبلغ كيش مسيح است. او خانه‌هاي رهباني را در اكناف قلمرو خود ايجاد كرد. اين امر پيشگام اقداماتي بود كه جنگل‌ها و بيشه‌ها و معابد خدايان قديمي را به زير كشت كشاورزي و تحت كنترل مسيحيت مي‌برد. همچنين، آنها مراكزي براي فعاليت‌هاي تبليغي و آموزشي، و مآلاً گسترش مسيحيت ايجاد كردند كه خود مستلزم روحانيان تربيت شده، شعائر و آداب همگون و توليد كتب مهم بود. نقطة كليدي، آموزش و اقدامات عملي براي بنيادگذاري و تجهيز مدارس رهباني و اسقفي بود كه كمك‌هاي بيروني را اقتضا مي‌كرد. شارلماني اين كمك‌ها را در روم و اراضي لومبارد يافت، جايي كه سنت‌هاي قديمي آموزشي هرگز به طور كامل از ميان نرفته بود. با اين حال، بيشترين سهم را در اصلاحات آموزشي كارولينژي‌ها، انگليسيايرلندي‌ها داشتند. چرا كه بزرگترين خانه‌هاي رهباني در انگلستان و ايرلند بود. اين خانه‌ها به لحاظ كتاب و تبحر غني بودند، و همچنين مشهورترين مشاور شارلماني آلكويين12يك استاد انگليسي بود.
      در نتيجه، پادشاه فرانك‌ها اروپا را از حيث قلمرو و فرهنگ آن چنان متحد كرد كه از زمان امپراطوري روم سابقه نداشت. در كريسمس سال 800، شارلماني به جمع تودة مردم در كليساي سن پيتر در رم رفت. آنگاه كه در ميان نمازگزاران ظاهر شد (چنان كه در اساطير آمده)، پاپ تاجي بر سر او نهاد، وی را ستود، و او را با عبارت ”امپراطور عظيم“ تحسين کرد. بدين ترتيب، شارلماني امپراطور تاجدار نه تنها فرانك‌ها، كه روم شد قدرت دولت جديد(كه به آن امپراطوري روم مقدس اطلاق شد) قدرت سازمان كليسا و قدرت سنت‌هاي رومي همگي به حدي غير قابل تصور رسيده بود.
█ █ غارت‌هاي جديد

آخرین بروز رسانی در چهارشنبه, 20 مرداد 1389 ساعت 23:19 ادامه مطلب...

چه باید کرد؟

فرستادن به ایمیل چاپ

حامادامه مطلب...د دهخدا


← گفته بودم که در لرز و تکان چهارده خرداد هشتاد و نه، سه تیپ و نوع فکری، فراروی اذهان دشوار جوانان مسلمان پیدا شد؛ ”ذهن ماشینی“، ”ذهن هوشمند“، و ”ذهن باایمان“.

← ”ذهن ماشینی“، ذهن توقف است. درآن، قانون اساسی چنین است: ”ایست؛ تا تمام مقدمات و داده‌های لازم برای تصمیم فراهم شود؛ سپس اقدام کن“. به نظر موجه می‌آید، ولی این ذهن، در عین محتاط بودن، گرفتار یک بی‌احتیاطی پنهان است. بی‌احتیاطی در اینکه باور دارد لحظه‌ای خواهد آمد که فهم بایسته تمام داده‌های ضروری برای تصمیم صحیح، میسر خواهد شد. این باور، ریشه در عدم درک مناسبات ذهن با دنیا دارد. دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم، بسیار عظیم‌تر، و بسیار غامض‌تر از آن است که بتوان به درک بایسته آن امید بست. به آسمان بالای سرتان نگاه کنید تا ببینید برای درک رسالت خود در این عالم عظیم، چقدر کوچک هستید.

← در مقابل، ”ذهن هوشمند“، می‌داند که همواره چیزی از دانش درباره عملکرد دنیا نزد ما پنهان خواهد بود، در عین حال، می‌داند که در این دنیا باید کاری کرد، و الا کلایت پس معرکه است. پس، تصمیم می‌گیرد اقدامی بکند. روش او برای مواجهه با دنیا، نه تدارک تمام داده‌های لازم برای تصمیم‌گیری، بلکه آزمون و خطاست. همان چیزی که نوربرت وینر، به آن روش سایبرنتیک یا سکاندارانه می‌گوید، و عبارت از نوع برخورد مهندسی با دنیاست. رفتار ذهن هوشمند با دنیا، مانند رفتار راننده است. هر راننده می‌داند که در راندن اتومبیل، همواره متغیرهای بسیاری دخیل‌اند که همگی قابل سنجش و احصاء نیست، و لاجرم، برخی از آنها مغفول خواهند ماند. آخرین وضعیت فرمان اتومبیل، آخرین وضعیت ترمز، اصطکاک سطح، خطاهای مهندسی در جاده، نور، رفتار راننده روبرو، و.... پس، همواره تصمیمات لازم برای رانندگی را بر مبنای آخرین بازخوردهایی که از محیط دائماً متغیر دریافت می‌کند صورت می‌دهد، و البته، می‌پذیرد که در تصمیم‌گیری او برای رانندگی بهتر، میزانی از خطا قطعی است، و تلاش خود را بر این متمرکز می‌سازد تا میزان خطا را به حداقل برساند.
← گفتم که عملکرد ”ذهن هوشمند“، آشکارا واقعی‌تر و نیرومندتر از عملکرد ”ذهن ماشینی“ است. ولی امروز، می‌گویم که ”ذهن هوشمند“ هم مخاطره‌آمیز است، زیرا بر یک فرض غیرواقعی بنا نهاده شده است. این فرض که ”همواره می‌توان خطاها را اصلاح کرد، و میزان خطا همواره در حد قابل قبولی، کنترل‌پذیر است“. این باور، در هر سطحی نادرست و توأم با مماشات است، ولی در عرصه رویدادهای انسانی، معلوم است که درست نیست. تاریخ پر بوده است از خوش‌باوری انسان‌ها که مجالی برای اصلاح خطاها هست، و معلوم شده است که نیست.
← گاهی فکر می‌کنم که ذهنیت قاطع حاکم بر رفتار نیروهای سیاسی و اداری پس از انقلاب اسلامی همین ”ذهنیت هوشمند“ بوده است؛ ذهنیت مهندسان. ”ذهنیتی“ که پیش می‌رود، تا ببیند چه می‌شود. این ذهنیت، ”ذهنیت‌های ماشینی“ دنیا را سر کار می‌گذارد، ولی بالقوه می‌تواند به خطاهای بزرگ راه ببرد. چنان که در رساندن انقلاب اسلامی تا بدین پایه از توش و توان، قدرت خود را نشان داد، ولی از باب ناتوانی در جلوگیری از خبط و خطا و فساد مدیران، مرزهای انتهایی ظرفیت خود را به نمایش گذارد. نشان داد که با توهم توان همیشگی در حداقل‌سازی ریسک، تا چه اندازه به خطا رفته است.
← ”ذهن با ایمان“، بسیاری را در تحیر فرو می‌برد. چرا برای کارگزاران و روشنفکران، این ذهن مبهم است؟ چرا فهم آن سخت است؟ چرا برای ما پیش‌بینی‌ناپذیر است؟ و چرا همواره یک گام جلوتر است؟ انگار ناموس جهان را درک می‌کند.
← ناموس جهان را درک می‌کند. بله! پاسخ باید در همین باشد. ناموس جهان را درک می‌کند.
← دوست دارید شما هم ذهنی پخته و نافذ و در عین حال، مرموز و جذاب داشته باشید؟ پس ناموس جهان را درک کنید.
← وجود نیرومند ”ذهن با ایمان“ بدانجا رسیده است که واقعاً، و نه به قول معروف، درک و اذعان می‌کند که ”تا بدانجا رسید دانش من، که بدانم همی که نادانم“. پس، می‌داند که در این دنیایی که مشحون از نادانی انسان است، جسارت و دریدگی و باز کردن بی‌محابای درها به سوی آینده، یا همان ذهنیت دیونیزوسی، کار خردمند نیست. او به رغم ذهن جوان، می‌ایستد. تا می‌شود، اقدامی نمی‌کند. این، قانون اول ”ذهن باایمان“ است؛ اذعان به اینکه از حق و حقیقت جهان، جز اندکی به انسان داده نشده است (اسراء/85)؛ پس، در دنیایی اینچنین تاریک، تا مجبور نشده، گامی برنمی‌دارد. این بخش از رفتار ”ذهن باایمان“، ”شبیه“ به عملکرد ذهن ماشینی است.
← قانون دوم عملکرد ”ذهن باایمان“، این است که ”به الگو نظر می‌کند“. در دنیایی اینچنین غریب، بدون الگو، نمی‌توان طریق صحیح را پیمود. فضیلت اخلاقی اصیل، در پیروی از الگوست. در درک منظور و مقصود و سیره و روش الگو و انطباق بایسته با آن است، به نحوی که این رفتار ”ملکه ذهن“ گردد. یعنی بتوانی منش الگو را در یک تشخیص بموقع، دریابی و با آن راه بروی.
← قانون سوم می‌گوید که یکی از مؤلفه‌های مهم الگو، مخالفت با نفس، یا همان تقواست. گاهی در ذخیره آنچه از الگو می‌دانی، نمی‌یابی که الگو کجاست، و چه باید کرد. آنگاه، یا قدمی برندار، یا اگر لاجرم باید کاری کنی، عکس آنچه نفس نعره می‌کشد عمل کن.
← اینکه ”ذهن سالخوره و باایمان“، برای روشنفکر قابل درک نیست، و همواره چیزی را برای آینده می‌گذارد، تا در تأملات آتی روشنفکر منکشف گردد، و حیرت او را برانگیزد، از این قوانین سه‌گانه برمی‌خیزد: از اذعان شجاعانه به فقر ارتباط ذهن با دنیا، با طنین جاودان الگو در زمان و تاریخ، و با پذیرش بی‌فروغی نفس در فهم پاسخ سؤال ”چه باید کرد؟“.
← توضیحات بیشتری دارم كه از این پس خواهم گفت...

تاریخ اروپا(بخش ششم)

فرستادن به ایمیل چاپ

Encarta 


█ █ برآمدن قدرت كلیسا

در این دوره، مخالفت دینی با آریانیسم و مهاجمان كافر، معنای تازه‌ای به كلیسا و دستگاه پاپی بخشید: كنترل در دست اسقف‌های مستقل محلی بود. مع‌الوصف، سه اسقف (اسكندریه ،انتاکیه و رم)، جایگاهی شبیه حکام ایالتی یافتند، و نه تنها رعایای شهر خود را اداره می‌كردند، بلكه اراضی مجاور را نیز تحت سیطره داشتند. هر سه، از شأن والایی برخوردار، و هر یك، مفتخر به دریافت نشان امتیازی پاپ (”پدر“) بودند. پاپ رم منزلت افزونی داشت، چرا كه وارث مستقیم سن پل (نخستین اسقف رم) محسوب می‌شد. ابتدا در اثر كوشش جمعی از پاپ‌های فعال در رم بود كه دستگاه پاپی نفوذ زیادی پیدا كرد، اما مهمتر این بود كه با روم غربی صلح كردند، آن را تضعیف نمودند، و نهایتاً، مضمحلش ساختند. وقتی قدرت سیاسی تجزیه شد، اسقف‌ها آنچه راستین و متعلق به نظم کهن می‌خواندند، مستحکم ساختند؛ تنها نماینده آن نظم کهن در رم، نه امپراطور و سناتور، بلكه پاپ بود که بر كرسی سن پل تكیه می‌زد.

█ █ امپراطوری بیزانس
ولی هنوز یك امپراطور رومی قدرت را در شرق به دست داشت، و جانشینانش برای هزار سال دیگر به حكومت ادامه دادند. اكنون كنستانتوپول، شهر حكمرانی بر استان‌های رومی در مدیترانه شرقی بود، گر چه امپراطوری، آن چنان متحول شده بود كه تاریخ‌شناسان جدید به آن، امپراطوری بیزانسی، و نه رومی اطلاق می‌كنند.
      عناصر اصلی بیزانسیسم1، تماماً در حكومت امپراطور كبیر، ژوستینین2 در قرن ششم آشكار شد. گرایش عمومی تاریخ امپراطوری روم، حكومتی مطلقه و نظامی بود. ولی این سنت در طول حكومت ژوستینین، یکسره شکسته شد. حكومت، كاملاً تخصصی و غیرنظامی شد، و حول یك كاخ، و خصوصاً شخص امپراطور دور می‌زد. قوانین رومی، در یك چهارچوب سیستماتیک تدوین شد. مالیه و مالیات متمركز گردید. سیاست‌های دینی ژوستینین نیز به تمركز امور كمك كرد. در زمانه كشمكش‌های دینی سخت، و زیر سوال بردن مكاتب، امپراطوری روم بیزانس، یك امپراطوری ارتدكس شد، و مذهب امپراطور، به كیش رسمی دولت بدل گردید.
      ژوستینین، در سال‌های ابتدایی حكومت خود، عزم جزم كرد تا دوباره بر غرب آریانی استیلا یابد. پادشاهی وندال‌ها به سرعت سقوط کرد، و همین سرنوشت بر سر اسپانیای ویزگوت، و بخش اعظم ایتالیا‌ آمد. گر چه امپراطور، تحت فشار مستمر ساسانیان پارسی، سلطۀ نظامی خود بر اسپانیا را از كف داد، و دوباره یك پادشاهی ویزگوت در آنجا بر سر كار آمد، اما سازمان فرهنگی و سیاسی اسپانیا کاملاً بیزانسی شده بود. در ایتالیا، نیرو‌های امپراطوری تا سواحل راونا3 در آدریاتیك، و تا سیسیل عقب رانده شدند، و بخش اعظم شبه جزیره [ایتالیا] را به مهاجمان لومبارد4 واگذاردند. اراضی بالكان، به طور كامل توسط اقوام آوارز5 و اسلاو6 تسخیر شد.
      بنا بر این، فتوحات غربی ژوستینین در اروپای میانی، الگوی فرهنگی خاصی به آن بخشید. سواحل مدیترانه و اسپانیا، از نواحی شمالی كه به لحاظ اقتصادی و فرهنگی توسعه نیافته مانده بودند، متمایز گردیدند. آنها اكنون تحت تأثیر بخشی از خاورمیانه بودند. توسعه‌ای كه در قرن هفتم، و موقعی كه شمال افریقا، اسپانیا و بخشی از جنوب فرانسه، به تسخیر قشون مسلمان درآمد، به اوج رسید.
█ █ ظهورفرانك‌ها

ادامه مطلب...

تاریخ اروپا(بخش پنجم)

فرستادن به ایمیل چاپ

Encarادامه مطلب...ta


█ آغاز قرون وسطی

وقتی رومولوس آگوستوس، در سال 476 عزل شد، هیچ جانشین از پیش تعیین شده‌ای نداشت، و هنگامی كه زنون، امپراطور روم شرقی گفت كه هیچ دلیل معقول و محكمی برای تعیین جانشین وجود ندارد، وقت آن بود كه وسوسه‌ها معقول جلوه كنند. امپراطوری در قوانین، در نظر، و در قلوب مردم، غیر قابل تقسیم و شكست‌ناپذیر می‌نمود. اما عملاً دورۀ حكومت بسیاری از امپراطوران كوتاه شد، بسیاری بالاجبار پایان یافت، و به مدت بیش از یك قرن، اقوام مهاجم ژرمن، به واقعیتی در حیات سیاسی روم تبدیل شدند. در آن زمان، هیچ كس نمی‌توانست بپذیرد كه رومولوس آگوستوس كه حتاکانه وجهۀ پایه‌گذاران افسانه‌ای روم را مخدوش کرده بود، آخرین امپراطور روم در غرب باشد و با زوال او، یك دوره از تاریخ خاتمه یابد.

█ █ كشمكش رومی-ژرمنی
در پایان قرن چهارم، اقوام ژرمن ساكن در شمال و شرق امپراطوری، حركت به سوی غرب و جنوب را آغاز كردند، رومی‌ها به آنها وحشی1 اطلاق می‌كردند، ولی آنان به هیچ معنا وحشی نبودند. آنها در ابتدا یك زندگی چوپانی و كشاورزی داشتند و همانند همۀ اقوام چوپانی، تاریخ بلند بالایی از مهاجرت داشتند.
      روم در مواجهه با مهاجرت ژرمن‌ها با دشواری‌های اقتصادی متعددی مواجه شد، و یك سیاست همزیستی مصلحتی را در پیش گرفت. بسیاری از اراضی كه امپراطوری را زیادی بزرگ كرده بود و از دست دادنشان ممكن بود، فی‌الفور به مهاجرین واگذار شد، اما امپراطوران مصمم بودند تا از نقاط استراتژیك و حیاتی، مانند بنادر مدیترانه كه جنوب اروپا به دلیل رگ حیاتی غله افریقا به آنها وابسته بود، دفاع كنند. با این احوال، در اواسط قرن پنجم، گروه‌های ژرمن تحت كنترل سیاسی امپراطوری روم غربی بودند. گل2 در ابتدای قرن پنجم، تحت نفوذ فرانك‌ها درآمد؛ ایتالیا به دعوت امپراطور به پادشاهی بربر تبدیل شد؛ ویزگوت‌ها اسپانیا را در 507 میلادی تسخیر كردند؛ و وندال‌ها ایالات غنی كشاورزی افریقای شمالی را در سال 428 به تصرف درآوردند.
      قبایل ژرمن، زمین‌ها و خزاین را می‌خواستند، ولی در عین حال، دوست داشتند با نام و عنوان رومی زندگی كنند، و آنچه به طور معمول، وحشی شدن امپراطوری غربی خوانده می شود، قطعاً رومی شدن وحشیان بود. تضاد اصلی این دو قوم، از جنس دینی بود.
      ژرمن‌های غربی، مشركانی بودند كه در معابد، خدایان آسمان و معبودان طبیعت را می‌پرستیدند. ژرمن‌های شرقی با فعالیت‌های سخت تبلیغی اسقف اولفیلاس3، به كیش مسیحیت در آمده بودند؛ اسقف اولفیلاس كه هوادار دکترین آریانیسم4 بود، تاكید داشت كه مسیح به تمامی یك انسان است و ذاتاً الوهیتی ندارد. در سال 380، این اعتقاد به اتهام بدعت، محكوم شد. بنابراین، اقوام ژرمن، كمتر به عنوان دشمنان سلطه سیاسی روم، بلكه بیشتر به نام حاملان مسیحیت رقیب، آماج تنفر و هراس بودند.
█ █ برآمدن قدرت كلیسا

آخرین بروز رسانی در شنبه, 16 مرداد 1389 ساعت 09:52 ادامه مطلب...

”ناوراس“؛ فرجام ماتریکس

فرستادن به ایمیل چاپ

دان دیویس


مضمون تیتراژ پایانی از قطعه نهایی سه‌گانه ماتریکس(به کارگردانی برادران واچفسکی)، اثر دان دیویس:

مرا از گمراهی به حقیقت رهنمون شو: asato ma sad gamaya.

مرا از تاریکی به روشنی رهنمون شو:tamaso ma jyotir gamaya.
مرا از مرگ به جاودانگی رهنمون شو: mrtyor mamrtam gamaya.
(اوپانیشاد یک. سرود سه. آیه بیست و هشت)

█ آنکه هم معرفت و هم عمل را می‌شناسد، با عمل بر مرگ فایق می‌آید، و با معرفت به جاودانگی می‌رسد.
(اوپانیشاد یازده)

█ در او، آسمان و زمین و تمام نقاط فضا به هم می‌پیچند، و خیال و دیگر نیروهای حیات در او می‌آرامند. بدان که او ”احدیت“ است و هیچ کلام دیگری را برای توصیف او جایز نشمار. او پلی به سوی جاودانگی است.
(اوپانیشاد دو. سرود دو. آیه پنج)

█ ورای احساسات، خیال است، و ورای خیال، خرد، و خرد جوهر خیال است. ورای خرد، گوهر انسانی است، و ورای آن، روح عالم، همان رب‌العالمین است.
(اوپانیشاد شش. سرود هفت)

█ آنگاه که حواس پنجگانه و خیال به آرامش می‌رسند، و خود خرد هم آرام می‌گیرد، همانگاه است که ”مسیر“ نهایی آغاز می‌شود.
(اوپانیشاد شش. سرود ده)

█ و وقتی او، خداوار خود را در همه چیز می‌بیند و متعال بودن خویش را درمی‌یابد، آنگاه بندهایی که دل را اسیر ساخته‌اند، می‌گسلد، و تردیدهای خیال از بین می‌رود، و قانون کرمه(کارما) دیگر صادق نخواهد بود.
(اوپانیشاد دو. سرود دو. آیه هشت)

آخرین بروز رسانی در یکشنبه, 10 مرداد 1389 ساعت 11:10

خودسامان

فرستادن به ایمیل چاپ

ادامه مطلب...حامد دهخدا


← ”انسان“ = ”خودسامان“ = ”امر به معروف و نهی از منکر“.

← آزادی، سلطۀ اندیشه بر خویشتن، و توش و توان اجرای تصمیمات فردی است. آزاد، کسی است که ”سرنوشت“ خود را در دست دارد و ”شرایط موجود“ خود را از طریق عمل فکری رقم می‌زند. پس، آزادی رابطه‌ای ”خودسامان“ میان اندیشه و عمل، و آرمان و واقعیت است. انسان آزاد، ”خودسامان“ است، و اهداف و وسایل و عمل خود را از روی اندیشه برمی‌گزیند. عمل انسان آزاد، از اندیشه او ناشی می‌شود؛ ”در غیر این صورت“، انسان برده است؛ و ”در این صورت“، طبقه متوسط شهری که چشم به فروش خدمات خود دارد، کم و بیش از بردگی رنج می‌برد. در مجموع، و به رغم افزونی در ریخت و پاش زندگی، از زندگی خود احساس رضایت نمی‌کند، زیرا انسان بنا به خلقت خود محتاج آزادی است، و آزادی، مستلزم از میان برداشتن رابطه انقیاد انسان نسبت به انسان است. طبقه متوسط شهری، نوکر خودش نیست.

← بیداد و سرکوب، عکس آزادی به معنای آرمانی است. وقتی کنش‌های فرد از اندیشۀ او برنخیزد، وضع ”بیدادگری“ پیدا می‌شود؛ معنای آن، محرومیت از قدرت اندیشه است. این وضع، گاه خودخواسته و خودانگیخته ”نیست“، و گاه ”هست“؛ و وقتی ”هست“، بالاترین نوع ”بیدادگری“ رخ داده است. خود، خود را سرکوب می‌کند. خودش به نگاهبانی خویش گمارده می‌شود. از بیم نداشتن مصرف و رفاه، ”امر به معروف و نهی از منکر“ نمی‌کند، و افکارش را برای خودش نگه می‌دارد.
← این سرکوب و ”بیدادگری خود نسبت به خود“، تن و روان او را فرسوده می‌سازد. پس، ”بیدادگری“، بیش از بیرون، از درون تحمیل می‌شود. بیدادگر بیرونی بدون بیداد درونی توان ستم ندارد. خودسامان نیستم، پس، بیدادگر می‌تواند بر من ستم روا دارد. ساحران فرعون، به او گفتند: هر چه می‌خواهی حکم کن، زور تو ورای این دنیای کوچک نیست. در نتیجه، ”بیدادگری“ با حضور حاکم مشروع متفاوت است. حاکم مشروع با فرایند مداوم ”امر به معروف و نهی از منکر“، ناچار، خود را معقول می‌سازد و پاسخگو می‌شود، ولی ”بیدادگری“، بیش از بیرون، از درون تحمیل می‌شود.
← بله؛ ”بیدادگری“، بیش از بیرون، از درون تحمیل می‌شود؛ مقصود از تأکید بر این جمله، بسط تصور نصفه و نیمه ما از ظلم و ستم است. به رغم تصور متعارف ما، ”بیدادگری“، تنها کار حکومت‌ها نیست، بلکه کار تک تک ما هم هست. بیداد بر خودمان و دیگران. ”بیدادگری“ نوعی روحیه است. در روزگاری که ما تهرانی‌ها، قدرت خود را به واسطه حکومت دموکراتیک بر بقیه مردم تحمیل می‌کنیم، و خود را به عنوان شهروند درجه اول، جا انداخته‌ایم، بیدادگریم. می‌دانیم که هر دولتی در هر قحطی، آب تهرانی‌ها را تأمین می‌کند، حتی اگر به قیمت خشکی اراضی ورامین تمام شود. می‌دانیم که هر دولتی باید از به تنگ آمدن ما بترسد. ما بیدادگریم، وقتی به اسراف ادامه می‌دهیم.
← بنا بر این، برای یافتن شکلی از سازمان اجتماعی که ”بیدادگر“ نباشد، نخست، باید روحیه ایجاد سرکوب، یعنی ذهنیتی را بررسی کرد که در بر گیرنده مجموعه گروه‌های اجتماعی، تقسیم کار، تقسیم نابرابر ثروت و شأن و دانش، و نحوه سازماندهی جامعه است. روحیه‌ای که تک تک ما را وامی‌دارد تا خود را بهتر از دیگران بدانیم. همان ”استکبار“. نتیجه بررسی این نوع روحیه، ما را به اینجا می‌رساند که اعمال قدرت در سازمان اجتماعی، وقتی سرکوبگرانه می‌شود که پای منازعه بر سر منافع، بدون درک متقابل به میان آید. سرکوب و اضمحلال آزادی، فرجام قدرت فاقد تفاهم است؛ قدرتی که در فضایی بدون امکان ”امر به معروف و نهی از منکر“ تحقق می‌یابد؛ وقتی جامعه به انفعال فرو می‌رود؛ وقتی دولت و قدرت، از سوی شهروندان به عنوان کارگزار انحصاری برقراری هماهنگی سراسری میان کارکردهای گوناگون اجتماع، به هر صورت توجیه‌پذیر می‌شود؛ وقتی مردم از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود برای ”امر به معروف و نهی از منکر“ بیگانه می‌شوند؛ وقتی نسبت به هم بی‌انصاف می‌شوند؛ آن وقت است که شرایط لازم برای ”بیدادگری“در یک سازمان اجتماعی فراهم می‌آید.
← در سیاست ”به‌رسمیت‌شناسی“، کارگزار اصلی و مسؤول، فرد است. ”جامعه آرمانی“، که تمام تلاش‌ها باید به سمت آن معطوف شود، جامعه‌ای است که در آن، فرد در جریان تفاهم با دیگران، تنها مجری اندیشه‌های خویش است و به این معنا، آزاد است. در این صورت، هر فرد، در درون خود و در جریان تعهد خویش به ”امر به معروف و نهی از منکر“، کارکرد ایجاد هماهنگی سراسری در جامعه را ایفا خواهد کرد. در جامعه‌ای که همه بر اساس عقل و تفاهم، و نه ظلم و جور عمل کنند، ریشه عمل هر کس برای دیگری شفاف و روشن خواهد بود. اجرای چنین طرحی نیازمند گسترش دانش و آگاهی از اخلاق، و پیدایش اراده عمومی در این راستاست. در آن صورت، هر عملی با اعمال دیگری هماهنگ می‌شود. نفاق دور می‌شود. جامعه بر اساس عقل و اراده فردی اداره می‌شود. در جریان اصرار همه به تفاهم و رستگاری یکدیگر، عقل و اراده فردی جزیی از عقل و اراده عمومی می‌شود، که در آن صورت، آزادی فردی، به تفاهم میان مردم منجر می‌گردد.
← غلبه وضع فعلی آزادی فردی دوم خردادی(که نقطه مقابل ”امر به معروف و نهی از منکر“ است) از یک سوی، و نیز، افراط در منطق ناظر بر گشت انتظامی(نه گشت ”ارشاد“ی) در سوی دیگر، جامعه را بیش از پیش رو به انقراض گسیل می‌کند. هر چه می‌گذرد، بیشتر معلوم می‌شود که علت این همه تأکید اسلام به ”امر به معروف و نهی از منکر“ چیست. بدون آن، جامعه اسلامی نابود خواهد شد. جامعه انقلابی ما، بدون توسعه و رفاه و... خواهد پایید، ولی بدون ”امر به معروف و نهی از منکر“، مضمحل خواهد شد.
← ”انسان“، وجه ممتاز خود را در قیاس با سایر موجودات، در ”اراده“ می‌یابد. از این رو، ”خودسامانی“ انسان، هماهنگ با نظم عمومی جهان، ملاک فرد و جمع برتر است. سی سال پس از وقوع انقلاب اسلامی، نباید این اهداف را فراموش کنیم. نباید توسعه اقتصادی، بقای جمهوری اسلامی، یا حتی توسعه انقلاب اسلامی به سراسر جهان را با منظور انقلاب اسلامی همسان بگیریم. حتی تدارک ظهور امام عصر (عج) نیز مقصود غایی انقلاب اسلامی نیست. منظور انقلاب اسلامی همان است که رسول خدا فرمود: ”اقامه نماز، ایتاء زکات، و امر به معروف و نهی از منکر“؛منظور انقلاب اسلامی اشاعه این قسم حیات ممتاز بشری بر کره خاکی است. توسعه متعادل اقتصادی با چنین انسانی به دست می‌آید. انسانی که ”امر به معروف و نهی از منکر“ می‌کند. با ”امر به معروف و نهی از منکر“، جمهوری اسلامی نیز به عنوان میراث شهیدان پابرجای خواهد ماند؛ فکر انقلاب اسلامی در جهان بسط می‌یابد، و روزی خواهد آمد که احساس تهدیدی از کشوری نخواهیم داشت. و بالاخره، با ”امر به معروف و نهی از منکر“، زمینه برای ظهور مصلح نهایی فراهم خواهد شد. روزی خواهد آمد که ”انسان“ به معنای واقعی منتظر امام عصر (عج) خواهد بود. ”انسان“ در امام عصر (عج)، دنبال سخن تازه‌ای خواهد گشت. آنان که اساسی‌ترین آموزه انبیاء را، یعنی ”امر به معروف و نهی از منکر“ را نیاموخته‌اند، چگونه می‌توانند منتظر سخن تازه‌ای از آسمان باشند؟ آنها منتظر واقعی امام زمان نیستند.
← توضیحات بیشتری دارم كه از این پس خواهم گفت...

صفحه 421 از 425

a_a_