برداشت
آزاد از آریاادیب؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ هر گاه می‌خواهند به بهانه‌ای کسی را از سر باز کنند، و به جایی بفرستند که به این زودی‌ها بر نگردد از این ضرب‌المثل بهره می‌گیرند.
▬ نخود از دانه‌های روغنی است که چند نوع از آن در ایران، و به‌ترین آن در قزوین عمل می‌آید، و دارای انواع گوناگونی است.
▬ این انواع، عبارتند از: «نخود علوفه‌ای» که دانه‌های آن گرد و رنگ آن زرد یا سبز است؛ «نخود الوند» که دانه‌های آن گوشه‌دار و رنگ آن سبز یا قهوه‌ای است؛ «نخود فرنگی» که ریشه‌ی آن دوای ضد کرم است؛ و سرانجام، «نخود سیاه» که فقط برای تهیه‌ی «لپه» کاشته می‌شود.
▬ به عبارت دیگر، همه‌ی انواع نخود به همان صورتی که درو می‌شوند مورد استفاده فرار می‌گیرند و تغییر شکلی نمی‌دهند، مگر نخود سیاه که هیچ گاه به همان صورت برای فروش به بازار نمی‌آید. وقتی نخود سیاه عمل آمد، نخست آن را در آب می‌ریزند تا خیس بخورد و به صورت «لپه» دربیاید و، سپس، به عنوان لپه به بازار آورده و می‌فروشند.
▬ از این رو، در گذشته چون در هیچ دکان بقالی «نخود سیاه» پیدا نمی‌شد، هیچ کس هم دنبال «نخود سیاه» نمی‌رفت، و در اصطلاح اگر کسی را «به دنبال نخود سیاه می‌فرستادند»، در واقع، او را به دنبال چیزی فرستاده بودند که در هیچ دکانی پیدا نمی‌شد، و به همین دلیل، از معنی مجازی آن این طور فهمیده می‌شد که می‌خواسته‌اند او را از سر خود باز کنند و از خود برانند تا از حقیقت موضوعی آگاه نشود.
مآخذ:...
هو العلیم
