برداشت آزاد از سید علی اکبر قرشی/ قاموس قرآن
• «مترف» و «ترفّه»، از ماده «ترف» به معنای نعمت است.
• ابن عرفه گفته «مترف» كسى است كه به سر خود واگذاشته شده و آنچه بخواهد ميكند و از وى جلوگيرى نميشود (مجمع البيان ذيل آيه ۱۶/ اسراء).
• و از موارد استعمال آن در قرآن مجيد به دست ميآيد كه ثروتمند و قدرتمند سركش مراد است و شايد به همين جهت است كه مجمع البيان آن را در آيه إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُتْرَفِينَ واقعه/ ۴۵، ممتنع از اداء واجبات گفته است.
• بنا بر اين، «مترف» يعنى امکان دارد و بر پایه این امکان سرکشی میکند. كسي كه به او نعمت زياد داده شده و آن در صورت عدم ايمان سبب طغيان و سركشى است.
• نا گفته نماند: اين مادّه در همه جاى قرآن مجيد در مقام ذمّ به كار رفته است.
• إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى علق/۶، حقّاً كه انسان سركشى مىكند، همين كه خود را بىنياز پندارد.
• وَ كَذَّبُوا بِلِقاءِ الْآخِرَةِ وَ أَتْرَفْناهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا مؤمنون/ ۳۳، ملاقات آخرت را تكذيب كرده و در دنيا آنها را مرفّه و صاحب نعمت كرديم.
• وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ما أُتْرِفُوا فِيهِ وَ كانُوا مُجْرِمِينَ هود/ ۱۱۶، ستمكاران به آنچه در آن وسعت يافته بودند برگشتند و گناهكاران بودند.
• وَ ما أَرْسَلْنا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلَّا قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ سباء/ ۳۴، در هيچ شهرى انذار كنندهاى نفرستاديم مگر آنكه ثروتمندان آن گفتند: ما به آنچه فرستاده شدهايد كافريم.
• از آيه شريفه به خوبى روشن ميشود كه در وهله اوّل طبقه تحتانی جامعه، از انبياء حمايت كردهاند، زيرا انبياء به حمايت آنها و غيره برخاستهاند و نيز ثروتمندان، در مرحله اوّل به مبارزه برخاستهاند، زيرا پيامبران از عيّاشى و خيرهسرى آنها جلوگيرى كرده و به تعديل و انصاف وادار مىنمودند و آن، بر خلاف ميل خودكامگان بود.
مآخذ:...
هو العلیم