برداشت آزاد از ملوین دفلور و اِوِرِت دنیس
• یکی از مهمترین وجوه زندگی اجتماعی افراد مختلف، نحوه مشارکت آنها در گروهها یا لااقل درک آنها از شیوه مشارکت و برداشت ایشان از خصلتهای گروههای مختلف است.
• این گروهها، در معنای وسیع کلمه، از خانواده شروع میشود و به گروه همالان دوران کودکی، و گروههای انسانی پیچیدهتری که با آغاز مدرسه رفتن شکل میگیرند، و از آن پس، با شروع به کار در اجتماع پاگیر میشوند.
• زندگی اجتماعی افراد، یعنی شناخت این گروههای مختلف انسانی و تعامل با آنها.
• هر گروهی، سنتها و عادات و انتظارات و رفتارهای اجتماعی معینی دارد که اعضا باید از آنها پیروی کنند. اگر شخصی با هر کدام از این مقررات همخوانی نداشته باشد، بسته به اهمیت و بسامد هنجارشکنی، هدف نکوهش، انتقاد، تنبیه، یا طرد جامعه قرار میگیرد.
• منابع اطلاعات ما در باب انتظارات اجتماعی چه هستند؟ منابعی که از طریق آنها دانش خود را درباره مهارتهای اجتماعی و انتظارات متقابل که در اعضای اجتماع وجود دارد، به دست میآوریم، چه هستند؟ منابع زیادی وجود دارند. از خانواده، دوستان، مدرسه، و از اجتماع چیزهای زیادی میآموزیم. ولی منبع دیگری نیز وجود دارد که از طریق آن، مقادیر زیادی اطلاعات پیرامون انتظارات اجتماعی مردمی که اعضای گروههای مختلف اجتماعی هستند، کسب میکنیم. این منبع، رسانهها هستند.
• با تماشای تلویزیون، یا رفتن به سینما، و حتی با خواندن مطلبی، هر کسی، میتواند مقررات، نقشهای مختلف اجتماعی و سایر مؤلفههای سازمانهای اجتماعی را که لازمه ساخت و وجود انواع گروههای اجتماعی است، بیاموزد.
• شخص، میتواند بیاموزد که از یک زندان و ندامتگاه چه انتظاری میرود. از یک پدر و مادر، از یک پرستار بیمارستان، یا از مدیر یک شرکت که جلسه هیأت مدیره را اداره میکند، انتظار چه رفتاری میرود. شخص میتواند بیاموزد که رفتار برازنده و بایسته در جریان یک مسابقه اسب دوانی چیست. در صحنه نبرد و مبارزه و صرف شام در یک رستوران بسیار شیک، حتی اگر شخص قبلاً در چنین مکانی نبوده باشد، چهسان باید رفتار کند. رسانه به او میگوید.
• به طور خلاصه، فهرست بلند بالا و بی انتهایی از گروههای مختلف مردمی و فعالان اجتماعی وجود دارد که مقررات رفتاری آنها، نقشهای بخصوصشان، سطوح مختلف قدرت و نیروی جاذبه شخصیتها، و روشهای کنترل اعضایشان، در برنامههای مختلف رسانهها به نمایش در میآید.
• فیالجمله میتوان گفت هیچ راهی وجود ندارد که اشخاص معمولی بتوانند که در اغلب این گروههای اجتماعی شرکت کنند و روشهای مناسب رفتاری را با آزمون و خطا فراگیرند. آن وقت، این رسانهها هستند که در چنین جو آکنده از انتظارات، محل مناسبی برای آموزشهای غیر ارادی فراهم میآورند.
• این نفوذ و تأثیر دروس ارائه شده از رسانهها که در زمینههای مختلف تدارک میشود را میتوان به صورت الگوی تحلیلی «انتظارات اجتماعی» متأثر از رسانه، فرموله نمود:
۱. برنامههایی با محتواهای گوناگون که از طریق وسایل ارتباط تودهای ارائه میشوند، اغلب، زندگی گروههای مختلف یا فعالیتهای جمعی و اجتماعی آنها را نشان میدهند.
۲. در واقع، این نمایشها، نشانگر و بازتاب واقعیات هستند، و با درجات مختلف دقت، زندگی گروههای متنوع اجتماعی را نشان میدهند.
۳. اشخاصی که تماشاگر این نمایشها هستند، دروسی را به صورت مقررات، نقشها، مراتب و کنترلهای اجتماعی که در گروههای مختلف جامعه رایج است، فرا میگیرند.
۴. نتیجه نمایش گروههای مختلف اجتماعی و رفتارهای ویژه آنها، آموزش الگوهای رفتاری آنان به تماشاگران است. الگوهایی که از آنها انتظار میرود تا اگر در شرایط مشابهی قرار گیرند، همان رفتار را بروز دهند.
۵. پس، این دروس که از رفتارهای خاص آموخته شدهاند، برای شخص تماشاگر و دیگران، به الگویی برای عمل بدل میشود، تا اگر تماشاگر، در موقعیت واقعی و عینی موضوع نمایش، قرار گرفت، الگوی رفتاری را در زندگی واقعی خود بروز دهد.
مآخذ:...
هو العلیم