دکترحامدحاجیحیدری/ الهامنصرتی
گزارش رساله پایاننامه/رتبه اول تحقیقات علوم انسانی تهران/جشنواره محقق حلی 1390
← تا حال، در این سلسله یادداشتها، برای کاوش در نقشه بیدینی و یافتن راهی برای گریز از بیدینی، به مفهوم ”ایمان“ و ”کفر“ پرداختیم.
← اکنون به مفهوم دشوارتر ”نفاق“ میرسیم.
← اگر ظاهرمان به باطنمان نمیخورد؛
← اگر اعتقاد و عمل ما جور درنمیآید؛
← اگر کارها را برای چیزی جز رضای خدا انجام میدهیم؛
← اگر به جدی که نه، به شوخی و در پیامک، دروغ میگوییم؛
← اگر در امانت خیانت میکنیم؛
← اگر آمر به معروف و ناهی از منکر بیعملیم؛
← و اگر خلف وعده را به قاعده ”هزار وعده خوبان یکی وفا نکند“، نشانی از خوب بودن خودمان تلقی میکنیم؛
← منافقیم!
← منافقیم و سه بار عذاب خواهیم شد:
----------------------------------------
وَ مِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلى عَذابٍ عَظيمٍ
التوبه/101
----------------------------------------
← نفاق معناي وسيعي دارد كه هر گونه دوگانگي ظاهر و باطن را در بر ميگيرد، مصداق بارز آن، نفاق عقيدتي است، كه آيات منافقين معمولا ناظر به آن است و آن مربوط به كساني است كه در ظاهر اظهار ايمان ميكنند، ولي در دل شرك و كفر، پنهان ميدارند.
← اما نفاق عملي در مورد كساني است كه اعتقاد باطني آنها اسلام است، ولي اعمالي بر خلاف اين تعهد باطني انجام ميدهند كه دوگانگي چهره درون و برون را نشان ميدهد، مانند: پيمانشكني، دروغ، خيانت در امانت، لذا در حديثي از پيامبر گرامي اسلام صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: ثلاث من كن فيه كان منافقا، و ان صام و صلي، و زعم انه مسلم: من اذ ائتمن خان، و اذا حدث كذب، و اذا وعد، اخلف: ”سه چيز است در هر كس باشد منافق است، هر چند نماز بخواند و روزه بگيرد و خود را مسلمان بداند: كسي كه در امانت خيانت ميكند و به هنگام سخن گفتن دروغ ميگويد، و هر گاه وعدهاي ميدهد، تخلف ميكند“ (“سفينة البحار”، ج.2، ص.605): ”هر مقدار خشوع ظاهر بر آنچه در قلب است، افزون گردد او در نزد ما نفاق است“ (“اصول كافى”، ج.2 (باب صفة النفاق حديث 6)).
← و در جاي ديگر از امام علي بن الحسين علیه السلام ميخوانيم: ان المنافق ينهي و لا ينتهي و يامر بما لا ياتي: ”منافق، نهي از منكر ميكند، اما خود، آن را ترك نميگويد، و امر به معروف ميكند اما خودش انجام نميدهد”! (“اصول كافى”، ج.2 (باب صفة النفاق حديث 3)) و از شعب مهم نفاق عملي، مسأله شرك و رياكاري است كه در روايات اسلامي نيز به آن اشاره شده است.
← خداوندا! دامنه نفاق، وسيع و گسترده است و جز به لطف و مرحمتت راه نجات از آن نيست، ما را در اين راه پرپيچ و خم ياري فرما! پروردگارا! ما را از كساني قرار ده كه به هنگام وداع با دنيا در آتش حسرت نميسوزند و تقاضاي بازگشت نميكنند.
← بارالها! خزائن آسمانها و زمين از آن تو است، و عزت مخصوص تو و اولياء تو است. ما را به بركت ايمان، عزيز دار، و از خزائن بيپايانت نصيبي مرحمت كن- آمين يا رب العالمين (تفسير نمونه، ج.24، ص.177).
در نتیجه...
• بهرهي 67. نفاق اعتقادي و عملي، جامعه، روابط اجتماعي، و فرد را به سوي وضعيت سكولار سوق ميدهد.
• بهرهي 68. عادت به دروغ، خيانت در امانت، و خلف وعده كه از جمله نشانهاي نفاق است، جامعه، روابط اجتماعي، و فرد را به سوي وضعيت سكولار سوق ميدهد.
• بهرهي 69. ريا و عدم صداقت، جامعه، روابط اجتماعي، و فرد را به سوي وضعيت سكولار سوق ميدهد.
• بهرهي 70. امر به معروف و نهي از منكر بيعملان، جامعه، روابط اجتماعي، و فرد را به سوي وضعيت سكولار سوق ميدهد.
← تا کنون، هفتاد رهنمود از مصحف شریف آموختیم. صد و پانزده رهنمود دیگر باقیست. تا پایان ساخت این الگو برای فهم عوامل بیدینی با ما همراه باشید...
مآخذ:...
هوالعلیم