برداشت آزاد
• قبلاً دیدیم که چگونه امیل دورکیم، تفکرات سیاسی و اخلاقی امانوئل کانت و ژان ژاک روسو را در تأملات خود در زمینه اقتصادهای سودانگارانه و کلاسیک و لیبرال به کار گرفت.
• در عین حال، توجهات دورکیم به کانت و روسو، خطوط و الهامات و پرسشهایی در تأملات وی در زمینه سوسیالیسم ترسیم کرد. دورکیم، خواستار شرایط و فرصت برابر، بازتوزیع سوسیالیستی ثروت، و اصول نوعدوستی و خیرخواهی بود، و همزمان، میکوشید تا آنها را با اصول لیبرالیسم کانتی دربارهی حقوق اجتماعی، منزلت انسانی و رهایی پیوند دهد.
• این موضع دورکیم، شبیه مواضع مکتب سوسیالیستی نوکانتی سده نوزدهم در دانشگاه ماربورگ بود، که هواداران آن میکوشیدند تا کانت و مارکس را با یکدیگر تلفیق کنند.
• دورکیم، سوسیالیسم تکنوکرات و دترمینیسم مارکسیستی رایج در روزگار خود را انکار میکند. معالوصف، در اولین آثار دانشگاهیاش در آلمان و زمانی که تحت تأثیر مکتب تاریخی آلمان و دانشمندان سوسیالیست مانند اشمولر، واگنر و شافله بود، نشان داد که تحت تأثیر سوسیالیستها و مارکسیستها بوده است. دورکیم، همچون ماکس وبر، اقتصاد سیاسی ارتدکس را به عنوان امری ارزشمند و واکنشی مطلوب به مکتب تاریخی میدانست؛ نوعی اقتصاد ارتدکس که اقتصاد کلاسیک و سرمایهداری بیبندو بار را رد میکند.
• و مفهوم «جامعه»، طبق معمول، خطوط راهنمایی را به ما نشان میدهد که بفهمیم که ذهنیت دورکیم در انجام چنین تلفیقی چگونه بوده است. دورکیم، با پیگیری تلقی اقتصاد اخلاقی ارسطو، میکوشد تا اقتصاد سیاسی را در مسیر یک دیدگاه ارگانیک از جامعه قرار دهد. منظور او این بود که از یک سو اقتصاد سیاسی، و در سوی دیگر، اخلاق و همبستگی اجتماعی و وجدان جمعی را موازنه کند، و از ین طریق، به ارتقاء آرمانهای اجتماعی و استیلای آن بر علایق خصوصی نایل آید.
مآخذ:...