حامد دهخدا؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
░▒▓ طرح مسأله
● تأمل در زندگی مردان سیاسی موفق جهان، طی دهههای اخیر، نشان میدهد که آنان، به طرز غریبی، تلفیق خلاقانهای بین «انقلابی گری» و «محافظه کاری» بودهاند، و معمولاً، درک این تلفیق خلاقانه برای فعالان سیاسی جوان دشوار است.
● مثلاً، گاه، فعالان سیاسی جوان، در ذهن خود و در محاورات فی مابین خود، مرحوم حبیب ا... عسگر اولادی مسلمان را به محافظه کاری و مثبت نگری و توجیه گری بیش از حد متهم مینمودند، ولی همان ها، وقتی ایشان بر برخی موضوعات اصرار انعطاف ناپذیر نشان میدادند، متعجب و مبهوت میشدند.
● از یک زاویه دید، کلید فهم موضوع در اینجاست که مردان سیاسی موفق، عملاً به قانونی ملتزم هستند که به آن، اصطلاحاً اصل «پارتو» یا «۲۰ - ۸۰» میگویند. مردان سیاسی موفق، از بین دستور کارهای سیاسی، برخی (حدود ۲۰ درصد آن ها / از هر پنج دستور کار، یکی) را به عنوان دستور کارهای اصلی در نظر میگرفتند و بر آن ها متمرکز میشدند، و رفتار آن ها در مورد ۸۰ درصد دیگر، منعطف، و توأم با دید بسیار بسیار بسیار مثبت بود، طوری که برای فعالان سیاسی جوان، این توهم ایجاد میشد که آن ها «محافظه کار» هستند. ولی در مقابل، وقتی کار به آن ۲۰ درصد حساس و با اولویت بالا میرسد، مردان سیاسی «محافظه کار»، «انقلابی» و شاید هم «تندرو» به نظر میرسیدند.
● نتیجه این تلفیق خلاقانه، حداکثر کارایی بر پایه اصول مستحکم و لایتغیر و تضمین شده بود. نتیجه آن بود که کسانی مانند مرحوم حبیب ا... عسگر اولادی مسلمان، با استحکام بر سر اصول و در عین حال انعطاف بسیار فوق العاده بر سر فروع، توأم با نگاه مثبت به پیشبرد امور، با تمام دولتهای پس از انقلاب ارتباط مثبتی برای پیشبرد اهداف اصولی خود بر قرار کردند، و طی سالهای پیش و پس از انقلاب، یک صراط مستقیم را با کارآمدی فوق العاده و دور از انتظاری، پیش بردند. هر کاری به او سپرده شد، در عین آن که اصولی انجام گردید، ولی کارآمد و منعطف و مثبت، به نهایت رسید.
░▒▓ کاوش نظری در مسأله
● یک چهره سیاسی، یا فرقی نمیکند، یک گروه سیاسی، این امکان را دارد تا از طریق متمرکز نمودن توش و انرژی خود بر انجام برخی از کارهایی که هم اکنون نیز در حال انجامشان است، حیات سیاسی خود را به طرز شگفت انگیزی متحول کند، نتایج بهتری بگیرد، و قدرت بیشتری به دست آورد.
● این موضوع بر پایه قانون شناخته شده «پارتو» بنا شده است که بیش از نیم قرن قدمت دارد. ژوزف موزس یورَن (Joseph Moses Juran)، برای نخستین بار قانون «۲۰ - ۸۰» را بیان کرد و آن را به افتخار جامعه شناس کلاسیک ایتالیایی، ویلفردو پارتو (Vilfredo Pareto)، که دریافته بود، ۸۰ درصد درآمدها در ایتالیا به جیب ۲۰ درصد مردم میرود، «پارتو» نام گذاری کرد. ژوزف یورَن، پس از انجام بررسیهای مفصل روی سایر کشورها، متوجه شد که نحوه توزیع مشابهی در کشورهای مورد بررسی حاکم است. یورَن، که یک متخصص بیزنس و مدیریت بود، بر مبنای این بررسیهای تجربی دریافت که ۸۰ درصد از سود بنگاهها، از ۲۰ درصد مشتریان به دست میآید، ۸۰ درصد از شکایات علیه سازمان ها، توسط ۲۰ درصد از ارباب رجوع صورت میگیرد، ۸۰ درصد از سود شرکت ها از ۲۰ درصد از زمان کارکنان آن حاصل میشود، و ۸۰ درصد از فروش شرکت ها از محل فروش ۲۰ درصد محصولات تحقق مییابد.
● قانون «پارتو» یا «۲۰ - ۸۰» بیش از نیم قرن قدمت دارد، و کم و بیش بدیهی به نظر میرسد، با این وجود، یک مانع ساده و پنهان وجود دارد که فعالان سیاسی را از به کار بردن آن باز میدارد. قانون مذکور مثل یک غار بزرگ و پر از گنج است، که ورودی آن نیز به راحتی قابل رویت است، حتی، میتوان به وضوح طلا و جواهراتی را که میدرخشند و انسان را به سوی خود میکشند، مشاهده کرد؛ اما، فقط یک نفر از بین هزار نفر وجود دارد که وارد میشود. نکته آن است که این طرز فکر که مدام مشغول اولویت بندی و تنظیم امور است، طرز فکر دشوار و پر طمأنینه ای است، و اغلب مردم حوصله و پختگی لازم برای التزام به آن را ندارند.
░▒▓ کاوش بیشتر...
● بیایید نگاه دقیق تری به قانون «۲۰ - ۸۰» بیندازیم؛ این قانون، میگوید که ۸۰ درصد از دستاوردها، ناشی از ۲۰ درصد تلاشهاست.
● برای مثال، بر مبنای این قانون، فعالیت سیاسی هشت ساله یک رئیس جمهور، عملاً، تنها یک سال و نیم خالص و مفید دارد. این، همان ۲۰ درصد است، و احتمالاً، شامل تصمیم گیری درباره چند تحول سیاسی مهم و جدید، ایجاد اولویت ها و اهداف نوین، و هدایت فعالان و تشکیلات اداری برای حرکت به سمت این اهداف میشود. ۸۰ درصد بقیه از زمان رئیس جمهور، احتمالاً، صرف بعضی فعالیتهای کم ارزش تر، مانند رسیدگی به مکاتبات اداری معمول و روالمند، شرکت در جلساتی که مستقیماً مربوط به او نیستند یا لزوم جدی به حضور او نیست، صدور پیام ها و سخنرانیهای نه چندان مهم، و سفرهایی میشود که میشود نشود. البته انجام این کارهای زائد، جزء اعمال ناگزیر رئیس جمهور شده است و انگار از آن ها گریزی نیست، هر چند که بازدهی صحیح و دقیقی ندارد.
● قانون «۲۰ - ۸۰»، میگوید، افراد و سازمان ها، در «وضع طبیعی»، تنها ۲۰ درصد فعالیت مثمر ثمر انجام میدهند و ۸۰ درصد دیگر را اتلاف میکنند. حال اگر یک گروه سیاسی بتواند این «وضع طبیعی» را متوقف کند و وارد یک فاز «وضع فراطبیعی، انسانی و متمدن» با رفتار حساب شده شود، قطعاً کارآیی خود را به نحو قابل ملاحظهای افزایش خواهد داد.
● فی المثل، رئیس جمهور به جای شرکت «در مراسم آغاز ایمن سازی با واکسن پنج گانه»، میتواند در جلسه استیضاح دکتر مهدی فرجی دانا شرکت کند، و با پا در میانی موضوع را فیصله بخشد، و کار مهم تری صورت دهد. رئیس جمهور به جای شرکت «در مراسم آغاز ایمن سازی با واکسن پنج گانه»، میتواند تا آخر جلسه بررسی صلاحیت نامزد وزارت علوم، دکتر محمود نیلی احمد آبادی یا دکتر فخر الدین دانش آشتیانی در مجلس بماند و با جلب اعتماد مجلس، کار مهم تری صورت دهد.
░▒▓ و باز هم کاوش بیشتر...
● طبق قانون «۲۰ - ۸۰»، باید اعمال زاید ۸۰ درصدی را جیره بندی کنیم، طوری که رفته رفته و به نحو روز افزونی، توان بیشتری به اعمال ۲۰ درصدی برسد.
● این قانون در مورد تولید و انتشار افکار و ایدههای سیاسی هم صدق میکند؛ کار ویژه تشکلهای سیاسی، حضور فعال در رویدادهای اجتماعی متنوع و تولید انبوه راه حلهای سیاسی برای تغییرات اجتماعی مطلوب است. ولی،... ولی،... ولی، وظیفه آن ها به همین جا ختم نمیشود. از بین ایدهها و راه حل ها و نسخههای سیاسی انبوه تولید شده در حلقههای سیاسی، معمولاً تنها ۲۰ درصد، بازخورد سیاسی و اجتماعی مناسبی پیدا میکنند. وقتی از بین راه حلهای انبوه، ۲۰ درصد جدی تر و مبرم تر شد، حالا کار تشکلهای سیاسی، تمرکز بر این ۲۰ درصدها و شاخ و برگ دادن به آنهاست. از سوی دیگر، ۲۰ درصد گفتارها و خط فکرهای سیاسی، ۸۰ درصد تنازعهای بی ثمر بین نیروهای سیاسی را که هیچ فایدهای هم برای جامعه ندارند را موجب میشوند. گروههای سیاسی باید این ۲۰ درصدهای کم فایده را هم مسکوت بگذارند و دیگران را هم به وارد نشدن به آن حیطههای پر خطر ترغیب کنند؛ کاری که مرحوم حبیب ا... عسگر اولادی مسلمان، در آن «استاد» بود.
● چهرههای برجسته و گروههای فعال سیاسی که موفق میشوند تا ۲۰ درصد موضوعات بسیار دردسرساز را از دستور کار خارج کنند، و ۲۰ درصد موضوعات بسیار پر ثمر را در اولویت مساعی خود قرار دهند، متوجه میشوند که قدرت بیشتری به سمت آن ها روانه میشود، و مسلماً فشارها و تنش ها و تشنجهای کمتری نیز به سراغشان میآید.
● این قانون، حتی، در برخی از جنبههای زندگی شخصی شما هم صادق است. معمولاً، افرادی که زندگی پر ثمر و موفقی دارند، بر فعالیتهای منفی متمرکز نمیشوند، و توجه خود را معطوف به وجوه مثبت امور میکنند. کاترین دی. کرامر، روان شناس و نویسنده کتاب «نگاه خود را به همه چیز عوض کنید»، میگوید که ۸۰ درصد اوقات، ما گرایش داریم مترصد اموری باشیم که خوب کار نمیکنند؛ اما، تحقیقات نشان میدهد که تمرکز روی اموری که به خوبی انجام میدهیم، کلید سرعت بخشیدن به پیشرفت است. اینکه به چه چیزی فکر کنید، انتخاب خودتان است، پس، چه بهتر که ۸۰ درصد افکار خود را بر روی نقاط قوت خود یعنی، آن چه که در زندگی شما خوب کار میکند و آن چه که در آن پتانسیل خوبی دارید، متمرکز نمایید (توأم با برداشتهای آزاد از شهداد شعبانی).
● ادامه این مباحث را در همین پاورقیها دنبال کنید...
مأخذ:رسالت
هو العلیم