حامد دهخدا؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
░▒▓ طرح مسأله
● دموکراسی ها، سیاستمداران ضعیف میآفرینند. این واقعیت، برای دولتهای امروز، حسی از بحران مشروعیت، و برای مردمان این روزگار، نحوی از تصور بی سر پناهی و بیاطمینانی به وجود میآورد.
● داشتن سیاستمداران مقتدر و پر اطمینان، یکی از نوستالژیهای مردم مدرن شده است. از این قرار، وقتی پایگاه و مجله معتبر Forbes، ولادیمیر پوتین را به عنوان مقتدرترین فرد جهان معرفی کرد، شاید بسیاری از مردم دنیا که در سایه دموکراسیهای ضعیف زندگی میکنند، به حال مردم روسیه غبطه خوردند.
● ما معمولاً در هر کاری به یک مرجع مطمئن مراجعه میکنیم. در خرید تلویزیون به دنبال یک شرکت با گارانتی معتبر و مناسب میرویم، و برای انجام امور پزشکی به یک بیمارستان معتبر و خوب با پزشک معتبر و سرشناس میرویم. اما سؤال این است که وقتی یک رئیس جمهور از صندوق رأی بیرون میآید، میتوانیم به همین اندازه دلواپس او نباشیم؟ پاسخ منفی است، و بخش مهمی از ناخرسندیهای ما از تمدن جدید هم از همین جا بر می خیزد؛ حسی از بی سر پناهی و ناتوانی دولتهای دموکراتیک که گاه خیلی اتفاقی و با یک تب اجتماعی به قدرت میرسند و بعد خود جامعه هم مبهوت میماند که چه شد به او رأی داد؟
░▒▓ کاوش در مسأله به سوی راه حل
● یکی از وظایف مهم سیاست مدار جدید، در کنار وظایف اصلی، آن است که بتواند به مردم خود اطمینان ببخشد. به همین خاطر، یکی از سؤالات درستی که فعالان سیاسی میتوانند برای تحقق سیاست موثر از خود بپرسند این است: «چگونه میتوانم در دیگران احساس اطمینان ایجاد کنم؟»
● جواب:
۱. اولین نکته آن است که تا خودتان مطمئن نباشید، نمیتوانید اطمینان ایجاد کنید. برای آن که در دیگران اطمینان ایجاد کنید، ابتدا باید در وجود خودتان ایمان به وجود آورید و آن را مستحکم سازید. ایمان خروجی اطمینان و یقین عقیدتی و ممارست طولانی در راه عقیده است. رجال سیاسی، با ارادههای پولادین، میتوانند حس نیرومند اطمینان در خود ایجاد کنند، و این اطمینان را به همه اطرافیان سرایت دهند.
۲. دومین نکته این است که رهبران با ایمان و مطمئن، میتوانند حواس خود، و مردم خود را به نکات اصلی جلب نمایند، و نکات فرعی که همواره میتواند کاستیهایی در آن ها باشد را به عنوان نکات مکمل ملحوظ میدارند.
۳. سومین نکته این که، دوره عدم اطمینان را به خوبی مدیریت کنید. به هر حال، قبل از هر تصمیم مهمی، همیشه یک دوره طبیعی عدم اطمینان و بررسی و ارزیابی وجود دارد. در این دوره، سیاست مدار در عین حال که توصیههای مختلف را جمع آوری میکند و گزینههای جایگزین را میسنجد، هنوز به اطمینان نرسیده است. خود این دوره عدم اطمینان، مدیریت جداگانهای میطلبد. در این دوره باید عوامل موجد عدم تعین را یک به یک معین کرد، و رفته رفته به تصمیم صحیح رسید. روند تصمیم سازی صحیح، یک روند مهندسی روشن با مراحل تولید دانش، سنجش تجربی دانش، تولید راه حلهای آزمایشی، ارزیابی راه حلهای آزمایشی، اعلام راه حل، و استقرار کامل راه حل است. باید این مراحل را به طور منظم طی کرد.
۴. چهارمین نکته این است که تصمیم خود را حتماً نهایی کنید. تصمیم گیری در سیاست، مثل تصمیم گیری هنگام لباس خریدن نیست؛ نمیتوانید یکی را انتخاب کنید، خود را در آینه ببینید و بعد لباس دیگری را امتحان کنید. برای آن که یک تصمیم در خودتان و در دیگران اطمینان ایجاد کند، آن تصمیم باید زمانی که اتخاذ میشود، واحد و نهایی باشد. ریشه لاتین کلمه انگلیسی و فرانسوی تصمیم گرفتن (decide)، واژه caedere به معنی «قطع کردن» (cut off) است. تصمیم گیری یعنی، قطع عدم اطمینان، جر و بحث، پشیمانی و نتایج جایگزین، هر چه کامل تر این موارد اضافه را قطع کنید، اطمینان شما و مردم شما قوی تر میشود.
۵. پنجمین گام آن است که پس از ساخت تصمیم، باید ذهن خود و مردم خود را «مجدداً بازسازی کنید». نتایجی را که تصمیم به بار خواهد آورد را تصور و تصویر کنید. تصور و تصویر کنید که موفقیت چگونه است. تصور و تصویر کنید موفقیت چه احساسی ایجاد میکند. طعم و بوی موفقیت را به مشام مردم برسانید. در این صورت است که مردم در تحقق تصمیم شما را یاری خواهند کرد، و خود این تحقق، به نوبه خود، موجب افزایش حس اطمینان در جامعه میشود.
● این روش تصمیم سازی اجتماعی را در روانشناسی اجتماعی، به علت وجود آن چه «انعطاف پذیری عصبی» نامیده میشود، موثر میدانند. مفهوم «انعطاف پذیری عصبی» متکی بر یک یافته تجربی است؛ این یافته تجربی میگوید: در حالی که بخش منطقی ذهن بین آن چه تصور میکنیم و دنیای واقعی تفاوت میگذارد، اما، بخشهای عمیق تر ذهن این کار را انجام نمیدهد.
● به همین خاطر وقتی هوشیارانه نتایج یک تصمیم را ترسیم میکنید، در بیشتر فضای ذهن، همان احساس اطمینانی را ایجاد خواهید کرد که نتایج حاصل به بار میآورد. این احساس اطمینان برای ورود مردم به مرحله اقدام و کمک به سیاستمدار برای بهبود جامعه لازم است (توأم با اقتباسهای آزاد از جفری جیمز).
● ادامه این مباحث را در همین پاورقیها دنبال کنید...
مأخذ:رسالت
هو العلیم