فیلوجامعه‌شناسی

پرونده ابولا؛ اثرات اجتماعی یک ویروس

سه شنبه, 08 مهر 1393 ساعت 07:58 مدیر سایت شمارگان بازدید از منبع : 1334

باشگاه اقتصاددانان؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر

▀▄█▌ الکساندرا سیفرلین: خسارت ۸۰۰ میلیون دلاری یک ویروس
●    بانک جهانی تأثیر اقتصادی ابولا را بر پایه دو سناریو مورد بررسی قرار داده است. این بانک اعلام کرده است که اگر انتشار ویروس ابولا در گینه، لیبریا و سیرالئون ادامه پیدا کند، این احتمال وجود دارد که خسارات اقتصادی ناشی از آن به هشت برابر میزان فعلی افزایش یابد و ممکن است این بیماری اثرات فاجعه‌باری بر اقتصادهای از پیش شکننده این سه کشور غرب افریقا بر جای گذارد.
●    جیم یونگ کیم، رئیس بانک جهانی و مسؤول گروه مبارزه با ابولای این بانک در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «نخستین هزینه شیوع این ویروس، جان انسان‌ها و رنج و درد ناشی از آن است که هم‌اکنون، هم تحمل آن دشوار شده است، اما، یافته‌های ما نشان می‌دهد که اگر هرچه زودتر بتوانیم از سرایت این ویروس جلوگیری کنیم و سطح ترس و بی‌اعتمادی نسبت به این وضعیت را کاهش دهیم، سریع‌تر قادر به کاهش اثرات اقتصادی آن خواهیم شد».
●    بانک جهانی در گزارش خود اعلام کرده ممکن است میزان خسارت اقتصادی ابولا بر اقتصاد این سه کشور تا پایان سال میلادی جاری به ۸۰۹ میلیون دلار بالغ شود و میزان خسارات بستگی به این خواهد داشت که ویروس چگونه مهار شود. بخش اعظم هزینه‌های اقتصادی این بیماری ریشه در آن چیزی دارد که بانک جهانی نام «رفتارهای اجتنابی» بر آن نهاده است که شامل تمایل افراد به خروج از نیروی کار برای کاهش احتمال ابتلا به ویروس است.
●    به‌منظور کاهش هزینه‌های ابولا، بانک جهانی خواستار افزایش کمک‌های خارجی به گینه، لیبریا و سیرالئون و غربالگری بیشتر و درمان بیماری شد. در گزارش بانک جهانی آمده است: «واضح است که تأمین مالی از منابع خارجی برای سه کشور اصلی مبتلا به این بیماری ضروری است و برآوردها از میزان تأثیر بیماری نشان‌دهنده آن است که هزینه‌های محدودسازی و کاهش بیماری، حتی، اگر میلیاردها دلار هم باشد در صورتی که بتواند بدترین سناریوی ممکن را نامحتمل سازد، مقرون به صرفه خواهد بود».
●    به تازگی امریکا ۳۰۰۰ نیروی نظامی و بیش از ۵۰۰ میلیون دلار از هزینه‌های دفاعی خود را به غرب افریقا اختصاص داده است تا با بیماری ابولا مبارزه شود.
●    گزارشی که به تازگی توسط موسسه ملی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا منتشر شده است، نشان می‌دهد که خسارات ناشی از تعلل در مقابل،ه با بیماری ابولا بسیار عظیم خواهد بود.
●    بنا به برآورد این موسسه، اگر شرایط فعلی شیوع ابولا بدون تلاشی برنامه‌ریزی شده هم‌چنان ادامه یابد، شمار مبتلایان به ویروس ابولا در غرب افریقا هر ۲۰۰ روزدوبرابر می‌شود و در بدترین سناریوی ممکن، اگر مداخله‌ای صورت نگیرد، آمار مبتلایان تا تاریخ ۲۰ ژانویه به ۴/۱ میلیون نفر خواهد رسید.
●    پیش‌تر این موسسه با استفاده از ابزار جدیدی برای پیش‌بینی بیماری ابولا به این نتیجه رسیده بود که اگر شرایط فعلی بدون اقدامی بازدارنده تداوم یابد، لیبریا و سیرالئون تا ۲۰ سپتامبر حداکثر ۸۰۰۰ مورد ابولا خواهند داشت که حدود ۶۰۰۰ مورد آن مربوط به لیبریا خواهد بود.
●    این ارقام بسیار تکان‌دهنده هستند، اما، نباید فراموش کرد که آن‌ها در صورتی محقق خواهند شد که هیچ اقدامی صورت نگیرد.
●    اما، اگر بسیاری از کشورها و سازمان ملل متحد به وعده‌های خود عمل کنند، چنین اتفاقی روی نخواهد داد. این الگو هم‌چنین، نشان داده است که یک اقدام عظیم در برابر ابولا می‌تواند از شیوع آن جلوگیری کند. در سناریویی دیگر اگر ۷۰ درصد مبتلایان به ابولا در مراکز بهداشت و درمان یا واحدهای درمانی که در آن‌ها انتقال ویروس محدود می‌شود، بستری شوند، سرانجام، این بیماری تحت کنترل در خواهد آمد و ریشه‌کن خواهد شد.
●    دکتر تام فریدن، رئیس موسسه ملی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا در یک کنفرانس خبری گفته است: «این الگو نشان می‌دهد که یک اقدام عاجل می‌تواند کمر این ویروس مهلک را بشکند. اهمیت به کار گرفتن برنامه‌های موثر به سرعت مشخص می‌شود و هشداری که این تحقیقات می‌دهند این است که هزینه تعلل بسیار عظیم خواهد بود».
●    دکتر فریدن طی این کنفرانس گفت که این ویروس بسیار سریع و متغیر است، اما، این به آن معنا نیست که غرب افریقا حتماً با بدترین سناریو مواجه خواهد شد. وی افزود: «اگر تعداد کافی از مبتلایان به درستی قرنطینه شوند، این بیماری همه‌گیر ریشه کن خواهد شد... حتی، در بدترین سناریوها هم اگر سریع عمل کنیم، می‌توانیم روند داستان را عوض کنیم. من باور ندارم که بدترین سناریو به وقوع بپیوندد».
●    به نظر می‌رسد این بیماری در حال حاضر در کشورهای نیجریه و سنگال کنترل شده است.
●    سازمان ملل متحد نیز مأموریت پاسخ سریع به ابولا را در اولویت کاری خود قرار داده است. امید است که یک مقابله قدرتمند با این بیماری از بروز بدترین سناریو و فاجعه انسانی و اقتصادی ناشی از آن جلوگیری کند.

▀▄█▌ کاتلین کالدرود: تأثیرات ابولا در بازارهای سهام و ارز
●    در شرایطی که مرگ و میر ناشی از شیوع ویروس ابولا در غرب افریقا رو به افزایش است، کارشناسان نگران تأثیرات بلندمدتی هستند که این بیماری بر بازارها و اقتصادهای متزلزل سیرالئون، لیبریا و گینه خواهد داشت. جیم یونگ کیم، رئیس بانک جهانی و پل فارمر، استاد دانشگاه هاروارد، در سرمقاله واشنگتن پست نوشتند: «در لحظه خطرناکی هستیم. ده‌ها هزار زندگی، آینده این منطقه و منافع سلامتی و اقتصادی میلیون‌ها نفر در تنگنا قرار گرفته است».
●    برنامه جهانی غذای سازمان ملل و سازمان غذا و کشاورزی اعلام کرده‌اند ۶۵ هزار تن کمک غذایی برای نزدیک به ۳/۱ میلیون نفر که تحت تأثیر شیوع ابولا قرار گرفته‌اند، اختصاص می‌دهند. در گزارش این دو نهاد با اشاره به کاهش تجارت مواد غذایی، افزایش قیمت‌ها و افت برداشت محصول داخلی، آمده است: «به جز پس، زمینه سطح بالای فقر و ظرفیت محدود خدمات اجتماعی، تأثیر شیوع ابولا عواقب حادی بر امنیت غذایی جمعیت مورد تهدید دارد».
●    در این گزارش هم‌چنین، آمده است: «مناطقی که سطح بالای شیوع ابولا در آن‌ها گزارش شده‌است جزو تولیدی‌ترین مناطق لیبریا و سیرالئون هستند». این مسأله کمبود نیروی کار را به وجود آورده است و احتمالاً، منجر به کاهش سطح تولید محصولاتی هم‌چون روغن نخل، کاکائو و کائوچو خواهد شد. به گفته سازمان ملل؛ «افت در تولید مواد غذایی و دیگر محصولات کشاورزی به شدت درآمد خانوارها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این مسأله به نوبه خود قدرت خرید را کاهش می‌دهد و دسترسی به مواد غذایی را محدود می‌کند».
●    تاکنون، بیش از ۲۶۲۲ نفر در اثر ابتلا به ابولا جان باخته‌اند و مقامات بهداشت عبور و مرور مردم را محدود و مناطق قرنطینه ایجاد کرده‌اند. گر چه این اقدامات ممکن است به توقف شیوع این ویروس کشنده کمک کند، اما، اقتصاددانان نگران تأثیرات اقتصادی این مسأله بر منطقه‌ای هستند که به شدت به کشاورزی وابسته است.
●    براساس گزارش سازمان ملل؛ «گرچه این محدودیت‌ها ضروری هستند، اما، نگرانی‌هایی را درباره امنیت غذایی به وجود آورده‌اند، زیرا، نقل و انتقال کالاها و خدمات، ازجمله مواد غذایی، محدود شده و به هجوم برای خرید، کمبود غذا و افزایش چشمگیر قیمت‌ها منجر شده است».
●    اوایل امسال، تحلیلگران به دلیل بارندگی مناسب در اکثر مناطق این کشورها، برداشت محصول بالایی را پیش‌بینی کرده بودند، اما، در شرایطی که فصل برداشت نزدیک می‌شود، کارگران این مناطق قادر به برداشت محصول نیستند و این مسأله قیمت مواد غذایی را که هم‌اینک نیز بالا است، بیش از پیش افزایش خواهد داد.
●    آمار سازمان ملل نشان می‌دهد نزدیک به ۸۰ درصد از درآمد خانوارها صرف خرید مواد غذایی می‌شود. این موضوع به این معنی است که افزایش قیمت‌ها دسترسی مردم به مایحتاجشان را به شدت محدود خواهد کرد. برای مثال، در لیبریا، قیمت کاساو که غذای اصلی مردم به شمار می‌رود، در دو هفته اول ماه آگوست ۱۵۰ درصد افزایش یافت.
●    علاوه براین، کشورهای لیبریا، گینه و سیرالئون، برای تأمین مصرف داخلی به شدت به تجارت خارجی وابسته هستند. با توجه به بسته بودن مرزها و تداوم کاهش ارزش پول این کشورها، چشم‌انداز آینده روشن نیست.
●    این در شرایطی است که جری رایس، مدیر ارتباطات صندوق بین‌المللی پول می‌گوید: «شیوع ابولا تأثیرات شدید اجتماعی و اقتصاد کلان در سه کشور ابولازده در غرب افریقا دارد». او هم‌چنین، گفت: محققان صندوق بین‌المللی پول درحال ارزیابی تأثیرات اقتصادی این بیماری هستند، اما، آن‌چه هم‌اکنون، روشن است این‌که رشد اقتصادی این سه کشور به شدت کند خواهد شد و نیاز مالی آن‌ها افزایش خواهد یافت.
●    گرچه ابولا به کشورهایی هم‌چون نیجریه و سنگال نیز سرایت کرده است، اما، سه کشور لیبریا، گینه و سیرالئون بیشترین آمار ابتلا را ثبت کرده‌اند و از نظر اقتصادی بیشتر در معرض خطر هستند. براساس آمار بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی نیجریه ۶/۵۲۲ میلیارد دلار، یعنی، بیشترین میزان در قاره افریقا است، اما، تولید ناخالص داخلی سیرالئون ۹/۴ میلیارد دلار، گینه ۲/۶ میلیارد دلار و لیبریا تنها ۲ میلیارد دلار است. آمادوس‌سای، اقتصاددان موسسه بروکینگز، می‌گوید: «فکر می‌کنم اقدام سریع و محدود کردن بحران بسیار مهم است. احساسم این است که در بخش‌هایی هم‌چون گردشگری، خارجیان تمایزی قائل نمی‌شوند و کشورهای واقع در دیگر مناطق افریقا را با کشورهای غرب افریقا یکی می‌دانند». براساس آمار بانک جهانی، ورود گردشگر به افریقای سیاه از سال ۱۹۹۰ به بعد بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته و در سال ۲۰۱۲ به رکورد ۸/۳۳ میلیون نفر رسیده و صنعت گردشگری به موتور اصلی اقتصادی کشورهای این منطقه تبدیل شده است. بخش معدن و مواد معدنی نیز نقش اساسی در این کشورها ایفا می‌کند و اگر شیوع ابولا به سرعت متوقف نشود، این بخش نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
●    در ماه ژوئن شرکت معدنی لندن که در سیرالئون فعالیت می‌کند، اعلام کرد سفر به این کشور را محدود و افرادی را که می‌توانند دورکاری کنند از کشور خارج می‌کند. از زمان آغاز شیوع ابولا ارزش سهام این شرکت ۶۶ درصد سقوط کرده است.
●    دونالد کابروکا، رئیس بانک توسعه افریقا، طی دیدار خود از سیرالئون گفت: «درآمدها درحال کاهش است، سطح مبادلات ارزی رو به کاهش است، بازارها کار نمی‌کنند، شرکت‌های هواپیمایی به این کشور پرواز نمی‌کنند، پروژه‌ها لغو شده‌اند و تجار رفته‌اند... همه این‌ها بسیار بسیار مخرب است».
▀▄█▌ مونیکا مارک: ورود ویروس، خروج شرکت‌های چند ملیتی
●    هنگامی که همسایه‌های شیخ کالون به ابولا مبتلا شدند، او احساس کرد خیلی خوش شانس است که در سلامت است و می‌تواند به مرزعه‌اش در عمق جنگل‌های سیرالئون رسیدگی کند. سپس، یکی از بستگانش در اثر این بیماری جان باخت و کل خانواده کالون به مدت ۲۱ روز قرنطینه شدند.
●    کالون می‌گوید: «به کارگران گفتم به اداره مزرعه ادامه دهند، اما، آن‌ها گفتند نمی‌خواهند با گرفتن پول از دست من به ابولا مبتلا شوند».
●    در شرایطی که غلات مزرعه درحال فاسد شدن بود، کالون به همراه خانواده‌اش در ایوانی نشسته بود که توسط سربازان اعمال قرنطینه محاصره شده بود. این سربازان با دردسر چندانی رو به رو نبودند، زیرا، همسایگان دیرین آن قدر ترسیده بودند که به آن‌جا نزدیک نمی‌شدند و چند مایل آن طرف‌تر کل جامعه که نمی‌توانستند با یکدیگر معامله کنند، با فقدان نمک مواجه شده بودند.
●    کشاورزان روستایی هم‌چون کالون که مزارع برنج، کاکائو و کاساو آن‌ها نزدیک به نیمی از تولید ناخالص داخلی سیرالئون را تشکیل می‌دهند، بیشترین آسیب را از بزرگ‌ترین همه‌گیری ابولا درجهان دیده‌اند.
●    عواقب این مسأله از این روستای دورافتاده به بازارهای مالی سرایت کرده و موجب عقب‌نشینی شرکت‌های چندملیتی شده است. پیش‌تر درآمد این شرکت‌ها رشد دو رقمی را به وجود آورده بود و به سیرالئون، لیبریا و گینه امکان داده بود اقتصادهای جنگ‌زده خود را بازسازی کنند.
●    از سوی دیگر، سه فصل رشد اقتصادی ۲۰ درصدی سال گذشته در سیرالئون از صنعت معدن ناشی شد. شرکت‌های خارجی هم‌چون شرکت معدنی لندن، قصد داشتند طی یک دهه سودشان را سه برابر کنند، اما، پس از آن‌که شرکت معدنی لندن به دلیل بحران ابولا پیش‌بینی‌های سود خود را برای سال جاری کاهش داد، ارزش سهام این شرکت ۱۹ درصد سقوط کرد. اکنون، این شرکت بریتانیایی برخی از کارکنان خود را از سیرالئون خارج کرده است. بانک‌های بازرگانی نیز به منظور به حداقل رساندن تماس با مشتریان، ساعات کاری را کاهش داده‌اند.
●    برنامه جهانی غذا با هزینه‌ای بالغ بر ۷۰ میلیون دلار، فعالیت‌هایش را برای تأمین غذای حدود یک میلیون نفر در گینه، لیبریا و سیرالئون افزایش داده است. براساس اعلام منابع سازمان ملل، سیرالئون درخواست بررسی افزایش قابل توجه تأمین مواد غذایی را، حتی، برای مناطق قرنطینه نشده ارائه کرده است.
●    ابولا، حتی، کشورهای افریقایی که سابقه مرگ در اثر این بیماری را نداشته‌اند و هزاران مایل از کشورهای درگیر، فاصله دارند، تحت تأثیر قرار داده است.
●    اجلاس‌های سرمایه‌گذاری در نامبیا که حدود ۳ هزار مایل از مرکز این همه‌گیری فاصله دارد، لغو شده‌اند و ورزشکاران اهل غرب افریقا از شرکت در رقابت‌های ورزشی هم‌چون المپیک جوانان محروم شده‌اند. شرکت هواپیمایی کره پروازهای خود را به کنیا لغو کرده است. این در شرایطی است که در این کشور هیچ گونه مورد ابتلا به ابولا گزارش نشده است.
●    دیوید مک لاچلان کار، هماهنگ‌کننده کشوری سازمان ملل در حوزه سیرالئون، می‌گوید: «علاوه بر بحران سلامت باید همه ابعاد عواقب ناگوار این بیماری را در نظر بگیریم. بزرگ‌ترین نگرانی تأثیر بلندمدت بر آرمان توسعه است که به شدت به سرمایه‌گذاری خارجی و درآمدهای بالا وابسته است».
●    مقامات این سه کشور، پیش بینی رشد اقتصادی را کاهش داده‌اند، زیرا، بودجه بیشتری باید به مبارزه با این بیماری اختصاص داده شود. حتی، قبل از اعمال قرنطینه، کولان مشکلاتی داشت. اعلام وضعیت فوق العاده به معنی ایجاد ده‌ها ایست بازرسی بین شهر کایلاهون در شرق و فریتون در فاصله هشت ساعتی آن بود. اومارو بری، تاجری که در خیابان‌های پایتخت سیرالئون گوشی‌های هوشمند می‌فروشد، می‌گوید با توجه به کاهش تردد کشاورزان، هزینه محصولات کشاورزی طی چند هفته به شدت افزایش یافته است. کسب و کار هم آسیب دیده است. او می‌گوید: «ما گوشی‌های گران‌قیمت می‌فروشیم و مشتریان اصلی ما خارجی‌ها هستند، اما، اکنون، همه آن‌ها کشور را ترک کرده‌اند».
●    شاید بزرگ‌ترین نشانه تشدید رخوت مالی، سکوت دلالان ارز بازار سیاه شهر فریتون باشد. در کشوری که بانک‌ها قادر نیستند تقاضا برای ارزهای احتیاطی را تأمین کنند، فریادهای گوش خراش «دلار، پوند، یورو» دلالان مدت‌ها است که همه افراد از تجار خرد گرفته تا شرکت‌های چندملیتی را به خود جلب کرده و معیار قابل اعتمادی از سلامت مالی ارائه می‌دهد.
●    جان مریبا، دلال ارز، می‌گوید: «دیگر کسب و کاری وجود ندارد. معمولاً، مراجعه‌کنندگان بسیاری داشتم، اما، الآن ساعت ۳ بعدازظهر است و هنوز هیچ کس نیامده است. قبل از شیوع ابولا چنین اتفاقی امکان نداشت». بسیاری از مشتریان او دلالانی بودند که کالاهای ارزان را از گینه خریداری می‌کردند و در سیرالئون می‌فروختند، اما، پس از بسته شدن مرزها، تجارت بین کشوری متوقف شد. مریبا بیشتر از خود ابولا، نگران تصورات غلطی است که درباره آن وجود دارد. او می‌گوید: «ما شنیده‌ایم که، حتی، اگر ابولا داشته باشیم می‌توانیم کنار دیگران بنشینیم، فقط نباید آن‌ها را لمس کنیم. بنا بر این، نمی‌دانم این همه آشفتگی برای چیست». گر چه این ویروس باسرعت هولناکی قربانی می‌گیرد، اما، تنها از طریق ورود مایعات بدن فرد مبتلا به غشاهای مخاطی بینی، چشم و دهان، منتقل می‌شود.
●    این در شرایطی است که نشانه‌های آشکار رکود پایتخت را آشفته کرده است. تنها رستوران سوشی فریتون، اکنون، ساندویچ مرغ می‌فروشد، زیرا، شرکت چینی تأمین‌کننده ماهی این رستوران، تعطیل شده است. در یک هتل محبوب نیز از ۳۴ اتاق، تنها هشت اتاق پر شده است.
●    از سوی دیگر، شرکت‌های هواپیمایی بریتیش ایرویز و کنیا ایرویز پروازهایشان را به سیرالئون و لیبریا لغو کرده‌اند. شرکت هواپیمایی ایرفرانس نیز به توصیه دولت فرانسه پرواز به سیرالئون را متوقف کرده است.
●    مک لاچلان-کار از سازمان ملل، می‌گوید: «باید به شدت کار کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که اقتصاد آسیب‌های جبران‌ناپذیری نمی‌بیند. وقتی می‌توان برای اطمینان حاصل کردن از شیوع نیافتن این بیماری اقدامات مناسبی انجام داد، به نفع شرکت‌ها نیست که فعالیت‌هایشان را متوقف کنند. تعطیلی شرکت‌ها نه تنها موجب انزوای بیشتر می‌شود، بلکه این تصور را به وجود می‌آورد که کشور در بحران است».
برداشت از دنیای اقتصاد
هو العلیم