برداشت
از حمیدرضا آریان پور؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
■ آرژانتین برای هشتمین بار در تاریخ خود ورشکست شده، برای دومین بار در سیزده سال اخیر. تا پیش از ۲۰۱۴، آخرین ورشکستگی در سال ۲۰۰۱ اتفاق افتاد و باعث شد تا دولت وقت چاره‌ای جز به فروش گذاشتن اوراق قرضه جدید و تغییر سازوکار پرداخت سود اوراق قدیمی‌تر نداشته باشد.
■ با ادامه شرایط بد اقتصادی، سومین- بنا بر برخی آمار چهارمین- اقتصاد امریکای لاتین از بازپرداخت سود کامل به همه طلبکاران ناتوان ماند. بر اساس توافقی میان دولت و بخش عمده‌ای از دارندگان اوراق بنا شد بخشی از سود و نه تمام آن به موسسات طرف دولت آرژانتین پرداخت شود. گروه بزرگی از طلبکاران پذیرش این سود کمتر را به دریافت نکردن سود ترجیح دادند، اما، چند شرکت که تحت رهبری واحدی بودند تصمیم گرفتند بر دریافت تمام سودشان پافشاری کنند. نکته مهم شرایط قراردادهای مالی دولت آرژانتین با بدهکاران خود است: اول این‌که آرژانتین بر اساس قراردادها، حل و فصل مشکلات احتمالی در آینده را به حوزه قضایی ایالات متحده سپرده بود؛ اما، مهم‌تر آن‌که دولت این کشور بر اساس مفاد قرارداد ملزم است تا با تمام طلبکاران به طور یکسان برخورد کند. این یعنی، شرکت‌هایی که با دریافت بخشی از سود موافق نبودند توانستند از یک قاضی امریکایی حکم بگیرند که دولت آرژانتین حق پرداخت سود توافقی به دیگر شرکت‌ها را نیز ندارد، چراکه در این صورت، با شرکت‌های ناراضی به گونه‌ای نابرابر رفتار شده، چیزی که در عبارت «رفتار برابر» قراردادها ممنوع شده بود. حالا این عبارت به ورشکستگی دولتی انجامیده که خوب مذاکره نکرده، شرکت‌هایی را که از نابسامانی مالی کشورهای ضعیف‌تر بهره می‌برند به زحمت انداخته و یک قاضی امریکایی را هم گرفتار جنجال کرده است. پیش درآمد و پیامدهای این داستان درس‌های جالبی دارد که می‌توان آن‌ها را در نوشته‌های رسانه‌های معتبر پیگیری کرد. چند نمونه از مهم‌ترین و پرخواننده‌ترین این نوشته‌ها را در پی می‌خوانید.
░▒▓ ورشکستگی انتخابی/ پیتر کوی، دبیر سرویس اقتصادی بلومبرگ بیزینس ویک
■ ورشکستگی فاجعه‌ای بزرگ برای یک دولت است، اما، حالا که موسسه استاندارد اندپورز (S&P) اعلام کرده که آرژانتین در «ورشکستگی انتخابی» است، تنها امید این کشور به مذاکرات جدید خواهد بود.
■ موسسه S&P این اظهار نظر را هفته گذشته پس از آن اعلام کرد که مذاکرات آرژانتین با طلبکاران امریکایی به شکست انجامید. آن‌ها به آرژانتین فرصتی ۳۰ روزه داده بودند تا ۵۳۹ میلیون دلار بدهی خود را بپردازد. با این همه، نشانه‌های امید پس از اعلام ورشکستگی آرژانتین هنوز موجود است. ورشکستگی معمولاً، اثر بدی روی قیمت‌های اوراق قرضه دارد، اما، قیمت‌های اوراق قرضه آرژانتین پس از اعلام ورشکستگی به بالاترین میزان از سال ۲۰۱۰ رسید. این یعنی، سرمایه‌گذاران به این خوش‌بین هستند که دولت در نهایت با طلبکاران به توافق خواهد رسید. موسسه مالی گلدمن ساکس گفته در صورتی که آرژانتین ظرف چند روز با طلبکاران به توافق برسد، احتمال درمان ورشکستگی وجود خواهد داشت. آرژانتین در سال ۲۰۰۱ و بر سر اوراق قرضه دولتی با ۹۵ میلیون دلار بدهی ورشکسته شد. دارندگان ۲۹ درصد اوراق با تمهیدات تازه‌ای که بر اساس آن بخشی از سود خود را دریافت می‌کردند موافقت کردند، ولی، گروهی از صندوق‌های تأمینی سرمایه‌گذاری تحت رهبری موسسه Elliott Management متعلق به میلیاردر پال سینگر اوراق قدیمی را نگه داشتند و خواستار پرداخت کامل بدهی‌ها هستند. یک قاضی امریکایی طرف آن‌ها را گرفته و می‌گوید که آرژانتین نمی‌تواند بدهی‌های اوراق جدید را بپردازد مگر آن‌که پرداخت‌های مربوط به تمام طلبکاران پرداخت شود.
■ به لحاظ فنی، اقدام استاندارد اندپورز به دارندگان اوراق قرضه جدید این حق را می‌دهد که درخواست پرداخت فوری و کامل را داشته باشند، اما، با توجه به شرایط مالی خطرناک آرژانتین، این مسأله ممکن نیست و دارندگان اوراق این را می‌دانند. تأثیر معنادارتر از دست رفتن ضرب‌الاجل پیش گفته احتمالاً، روی سوآپ اعتبار دیده خواهد شد که از سرمایه‌گذاران در برابر ورشکستگی محافظت می‌کند. پاسخ به این پرسش که آیا ورشکستگی اتفاق افتاده یا نه با یک مجمع بین‌المللی (International Swaps & Derivatives Association) است. اگر این مجمع بگوید آرژانتین ورشکست شده، دارندگان سوآپ‌های اعتباری ورشکستگی پول زیادی به دست می‌آورند. افراد می‌توانند سوآپ‌ها را بخرند تا با ورشکستگی معامله کنند، حتی، اگر صاحب اوراق قرضه آرژانتین نباشند. احتمال کمی وجود دارد که این مجمع آن معامله گران را با اعلام ورشکستگی آرژانتین ناامید کند، چراکه توافق هر لحظه ممکن است به دست آید.
■ دولت‌هایی که به خاطر بدهی ورشکست می‌شوند در قرض گرفتن از بازارهای بین‌المللی مشکل دارند. این مسأله جدیدی برای آرژانتین نیست، چنین جریان مالی‌ای از ورشکستگی سال ۲۰۰۱ قطع شده بود. با این حال، هر چه این ورشکستگی جدید طولانی‌تر شود، دسترسی به بازارهای سرمایه جهان برای آرژانتین دشوارتر خواهد شد.
░▒▓ پایان آرژانتینی که می‌شناختیم/ هایدی مور، دبیر سرویس مالی و اقتصادی گاردین
■ ورشکستگی یک کشور؟ بعد از جنگ با صندوق‌های تأمینی سرمایه‌گذاری؟ این احمقانه‌ترین خبر این روزها است.
■ هر از چند گاهی اخبار مالی‌ای منتشر می‌شود که باعث خواهد شد فکر کنید مسؤولان واقعاً چقدر هوشمندانه عمل می‌کنند. وضعیت کنونی مالی آرژانتین شاهدی بر این است که مردم احتمالاً، از سیاستمداران بهتر عمل می‌کنند و شاید بهتر بتوانند اقتصاد را اداره کنند.
■ اگر روزنامه‌های این روزها را مرور کنید ناامید می‌شوید. وال‌استریت ژورنال تیتر «رقص آرژانتین با ورشکستگی» را زده و فایننشال تایمز تیتر «آرژانتین به پرتگاه نزدیک می‌شود» را کار کرده است. کلیشه «شیطان» بودن «امریکایی‌های پولدار» به نوعی به آرژانتین کمک کرده است. این کشور در نوعی شورش مالی از پرداخت سود ۵/۱ میلیارد دلاری به صندوق‌های تأمینی سر باز می‌زند، سود پولی که پس از سال ۲۰۰۱ از آن‌ها قرض گرفته بود.
■ تهدیدهای آرژانتین برای ایجاد وحشت بود تا از این طریق قدرتمند بودن کشور به دیگران مخابره شود، اما، این رفتار تنها به اثبات ضعف کشور انجامیده است. اعضای «تی پارتی» - اعضای تندرو حزب جمهوری خواه امریکا- هم چندی پیش تهدید به استفاده از همین تاکتیک کردند، اما، ایالات متحده از این رفتار آن‌ها هیچ سودی نبرد جز این‌که دولتش ناآگاه و بدمدیریت شده به نظر آمد. اکنون، آرژانتین نیز از چنین مسأله‌ای رنج خواهد برد.
■ مسأله‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد این است که رئیس‌جمهور آرژانتین، کریستینا کرچنر، اصرار دارد این کشور نمی‌تواند بدهی‌های تأمینی‌اش را بپردازد، اما، هزینه‌های دیگری از سوی این دولت پرداخت می‌شود که ما را به تردید وا می‌دارد. اگر آرژانتین می‌تواند به بخشی از دارندگان اوراق قرضه پول پرداخت کند، قطعاً توان پرداخت بیشتر را هم دارد. این کشور حدود ۵/۱ میلیارد دلار به این صندوق‌ها بدهکار است و این تنها جزئی از ۲۳ میلیارد دلاری است که در هر نوبت به دارندگان اوراق پرداخت می‌شود. ذخایر ارزی را نیز باید در نظر گرفت.
■ یک مورد دیگر این است که نزاع آرژانتین با صندوق‌های تأمینی در هیچ کشور دیگری سابقه ندارد. ایالات متحده هیچ تأثیری از این اتفاق نخواهد گرفت مگر ضرر چند شرکت که آن هم قابل مدیریت است. لجاجت آرژانتین بیشتر مربوط به اوراق ۱۳ ساله‌ای است که به گونه بدی مورد مذاکره قرار گرفته‌اند و هیچ نمونه دیگری در جهان ندارند و یک حماقت دیگر. آرژانتین قبل از این هم در بازارهای مالی وضعیت بدی داشت و حالا اوضاع بدتر خواهد شد. آرژانتین به لحاظ مالی مدت‌هاست چنان منزوی شده که تقریباً، دیگر هیچ وزنی ندارد که بر آن اساس اعمال قدرت کند.
■ تضاد داستان آرژانتین این است که در حقیقت، پیچیدگی خاصی در این ماجرا وجود ندارد. این کشور مقدار زیادی پول قرض کرد، یعنی، ۱۳۲ میلیارد دلار. بعد به بحران مالی برخورد و تصمیم گرفت که سود آن پول را نپردازد. آرژانتین از دارندگان اوراق خواسته که با مبادله اوراق خود با اوراق ارزان‌تر به دولت کمک کنند. با چنین اقدامی سود یک دلاری تبدیل به ۳۰ سنت شد، اما، این ۳۰ سنت از هیچ بهتر بود و از این رو، دارندگان اوراق ۹۳ درصد اوراق قدیمی را با اوراق تازه مبادله کردند. دراین میان یک گروه از صندوق‌های تأمینی سرمایه‌گذاری به رهبری پال سینگر، میلیاردر وال‌استریت نمی‌خواستند بخشی از این برنامه کاهش سود دریافتی باشند. آن‌ها می‌خواستند آرژانتین سود پول را پرداخت کند و از این رو، به دادگاه رفتند. ماه گذشته یک قاضی امریکایی پس از ۱۳ سال منازعه یک ماه به آرژانتین فرصت داد، فرصتی که چهارشنبه گذشته به پایان رسید، اما، آرژانتین هنوز از پرداخت پول امتناع می‌کند. نتیجه چه خواهد بود؟
■ این نخستین باری است که چنین اتفاق احمقانه‌ای در حال وقوع است، پس، برای دیدن پایان داستان باید صبر کنیم. به تازگی موسسه استاندارد‌اند پورز آرژانتین را ورشکسته اعلام کرد، با این وجود، مذاکرات ادامه دارد. ولی، مسأله این است این‌که شما از کسی خوشتان نیاید دلیل خوبی برای نپرداختن بدهی نیست. امریکایی‌ها این را خوب می‌دانند. اگر کسی در این کشور ۱۳ سال اقساط وام مسکن را نپردازد، کارش به زندگی در خیابان می‌کشد. آرژانتین فقط اوقات تلخی می‌کند. اوضاع خوب نیست، گر چه این پایان جهان هم نیست.
░▒▓ همه بازنده‌اند/ آگوستینو فونته وچیا، بلاگر آرژانتینی فوربس
■ اوضاع از این بدتر نمی‌شد. همه باخته‌اند. آرژانتین برای دومین بار ظرف ۱۳ سال ورشکست شده، دارندگان اوراق قرضه دست خالی مانده‌اند و استراتژی قاضی فدرال ایالات متحده تامس گریسا برای وادار کردن آرژانتین به مذاکره با «کرکس‌ها» شکست خورده است. مذاکرات هم که به نتیجه‌ای نرسیده است. نزاع حقوقی حدودا یک دهه‌ای بین گروهی از صندوق‌های تأمینی سرمایه‌گذاری تحت رهبری موسسه Elliott Management متعلق به پال سینگر و دولت آرژانتین به بدترین سناریوی ممکن منجر شده است.
■ از نیمه شب پنج‌شنبه گذشته، آرژانتین بار دیگر در شرایط ورشکستگی قرار گرفت، چراکه قسط ۵۳۹ میلیون دلاری سود ۵/۱ میلیارد دلاری به دارندگان اوراق پرداخت نشد. این امر باعث شد موسسه استاندارد‌اند پورز رتبه اعتباری آرژانتین را در حالت «ورشکستگی انتخابی» قرار دهد. با وجود آن‌که در رسانه‌های امریکا همه تقصیرها متوجه کریستینا فرناندز کرچنر است، کسانی که باید مورد سرزنش قرار بگیرند اندک نیستند. در حالی که ورشکستگی هنوز کاملاً قابل تشخیص نیست، شکست مذاکرات می‌تواند در کوتاه‌مدت پیامدهای شومی برای مردم آرژانتین و تمام طلبکاران داشته باشد. مقام‌های آرژانتین از بار مسؤولیت شانه خالی می‌کنند. هم رئیس‌جمهور کرچنر، و هم وزیر اقتصاد اکسل کیچیلوف عدم انعطاف خود را ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند سرزنش‌ها را متوجه قاضی گریسا کنند. این در حالی است که سیاست‌های مالی آرژانتین در دهه گذشته دردسرساز بوده است، اما، استراتژی قاضی گریسا نیز جواب نداده است و صندوق‌های «کرکس» نیز که به لحاظ حقوقی پیروز شده‌اند هم به پولی نرسیده‌اند. اقامه دعوا علیه کشوری که تحت مدیریت بد اقتصادی است- سیاستی که در موارد بسیاری از سوی دولت‌های غربی تشویق می‌شود- تنها به سود وکلایی تمام شده که میلیون‌ها دلار پول به جیب زده‌اند. خوشبختانه پرونده هنوز بسته نشده است.
■ در حالی که پس از شکست مذاکرات، نمایندگان آرژانتین به بوینس آیرس بازگشته‌اند، یافتن راه حل هم‌چنان بهترین گزینه برای آن‌ها است. آرژانتین شرایط مالی پرداخت بدهی طلبکاران را دارد و ذی‌نفعان این قضیه در آرژانتین زیاد هستند. کرکس‌ها هم دنبال پول هستند و قاضی امریکایی نیز نمی‌خواهد حرفه‌اش تحت تأثیر این رأی قرار بگیرد. هنوز برای محدود کردن آسیب‌ها زمان هست، اما، هر روزی که بگذرد اوضاع بدتر خواهد شد.
برداشت آزاد از دنیای اقتصاد
هو العلیم
