برداشت از گروه تحقیق کیهان؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
■ پس از تلاش شبانهروزی متخصصان داخلی برای خودکفایی در تولید بنزین و بیخاصیت کردن تحریمهای ظالمانه امریکا در این خصوص، تنها چیزی که میتوانست «امید» را به همه تحریمکنندگان ایران بازگرداند، واردات مجدد بنزین بود و حالا با سیاسیبازی خانم ابتکار، این «امید» به آنها بازگردانده شده است! البته، «تدبیر» دیگری هم در بین بوده است: پر کردن جیب دلالان نفتی!ای کاش تمام ماجرا به همینجا ختم میشد و میتوانستیم بگوییم در تولید بنزین خودکفا نیستیم و جیب دلالها را هم پر میکنیم، اما، با سرطانزا بودن بنزین وارداتی چه کنیم؟ به مدد نشریات زنجیرهای اصلاحات و شانتاژ رسانهای آنها و با خطدهی خانم ابتکار، جای مدعی و مدعیعلیه عوض شده است. به هر حال، تقدیر از متخصصان ملی در خودکفایی بنزین و برخورد جدی با دلالان خانوادگی فعلا پیشکش، الان باید خواهش کرد که به اسم «بنزین پاک»، مردم را سرطانی نکنند!
░▒▓ آغاز فضاسازی: بنزین داخلی سرطانزاست
■ ماجرای فضاسازی رسانهای پیرامون ارتباط «بنزین تولید داخل» و آلودگی هوای شهرهای بزرگ کشور همچون پایتخت و اصفهان و اراک و تبریز، از پیش از روی کارآمدن دولت جدید توسط تیمی مشخص از اصلاحطلبان و ضدانقلاب خارج نشین آغاز شد. هدف اصلی از این عملیات رسانهای، مقاومت در برابر رفع وابستگی به بنزین خارجی با شعار «ما میتوانیم» بود. در این میانه، علاوه بر به خطر افتادن منافع عدهای رانتخوار در داخل کشور که از واردات میلیونی بنزین منافع زیادی کاسب میشدند بخشی از ضد انقلاب نیز به واسطه شکست پروژه «تحریم صادرات بنزین به ایران» و قدم گذاردن کشور در مسیر خودکفایی عصبانی بودند. پس، تا اینجای کار انگیزه دو گروه از مفسدین رانت خوار داخلی و ضدانقلاب حامی طرح براندازی دولت و نظام مشخص شد. میماند ادعای «بنزین پاک» و «ارتباط سلامتی مردم و آلودگی هوا» که اکنون، به علت انتشار اسناد آلودگی بنزین وارداتی به موارد ممنوعهای چون اکتان افزاهای MMT، فروسین و اتانول به کل زیر سؤال رفته است. ماجرای پرونده بنزین را از ابتدا میگشاییم تا شاید از انگیزهها و نیات متنوع افراد و سازمانها نیز در این مسیر رونمایی شود.
░▒▓ پیشنهاد واردات از کجا آمد؟
■ معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، ۹ دی ماه ۱۳۹۲ در گفتوگو با خبرنگار علمی ایرنا پیشنهاد بسیار مهمی را مطرح میسازد که در «پرونده خودکفایی بنزین» نقطه عطفی محسوب میشود. ابتکار اعلام میکند: استفاده از سوخت استاندارد تأثیر زیادی در کاهش آلودگی هوا و داشتن هوایی سالم دارد. از این رو، اگر سوخت با کیفیت در کشور تولید نمیشود بهتر است تا فراهم شدن زمینه تولید سوخت استاندارد، «واردات بنزین» داشته باشیم. وی اظهار داشت: اگر در زمینه تأمین گاز از منابع داخلی و گازرسانی کامل به صنایع نیز مشکل وجود دارد پیشنهاد میشود تا گاز هم وارد کشور شود، زیرا، در زمان اوج سرما، گاز صنایع قطع میشود و به مصارف خانگی اختصاص مییابد از این رو، صنایع مجبور به استفاده از سوخت مازوت میشوند که آلایندگی بسیار بالایی دارد. البته، معاون رئیسجمهور میتوانست همین موضوع را با درخواست از وزارت تخصصی نفت بدون اشاره به «واردات» مطرح کند و مثلاً، وزارت نفت نیز از پیشرفت ساخت پالایشگاههایی چون ستاره خلیج فارس با ۷۵ درصد رشد گزارش میداد».
░▒▓ رد پیشنهاد ابتکار
■ شاهرخ خسروانی معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش نفتی، ۱۱ بهمن ۱۳۹۲ با رد غیر استاندارد بودن بنزین پتروشیمیها به خبرگزاری مهر گفت: با توجه به کسری ناشی از تولید داخلی و مصرف بنزین، میزان کمی از این سوخت از مجتمعهای پتروشیمی دریافت میشود که پس از ترکیب با بنزین تولید پالایشگاههای نفت و کسب استاندارد لازم، به شبکههای توزیع سوخت تحویل میشود که کیفیت آن دقیقاً مطابق با استاندارد ابلاغی است.
■ عبدالحسین بیات عضو هیأت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز در همین گزارش با اشاره به تولید روزانه ۸ میلیون لیتر بنزین در پتروشیمیها، آلوده بودن بنزین پتروشیمی را رد میکند و معتقد است: بنزین تولیدی پتروشیمیها به طور مستقیم قابل مصرف در خودروها نیست. بنزین تولیدی پتروشیمیها به عنوان اکتان افزا با بنزین تولید شده در پالایشگاهها مخلوط شده و برای مصرف روزانه تحویل داده میشود و پالایش و پخش نیز پیش از عرضه نهایی، نمونه بنزین و اکتان آن را در آزمایشگاههای خود آزمایش میکند تا بنزین استاندارد و با اکتان مطلوب به دست مصرفکنندگان برسد. به این ترتیب، بنزین تولیدی در پتروشیمیها با اکتان ۹۵ تحویل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی میشود.
░▒▓ آغاز واردات بنزین!
■ به رغم مخالفت اولیه وزارت نفت با پیشنهاد معصومه ابتکار و رد ادعاهای وی درخصوص سرطانزا بودن بنزین تولید داخل، ۱۴ اسفند ۱۳۹۲ مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی با اشاره به توقف تولید بنزین پتروشیمی از سال ۱۳۹۳ از تأمین کسری بنزین پتروشیمی با واردات از خارج کشور خبر داد و گفت: سال آینده حجم واردات بنزین با افزایشی حدود ۳ برابری به ۱۰ تا ۱۱ میلیون لیتر در روز افزایش مییابد ()
■ به این ترتیب، مدیران نفتی کشور بر اساس یک شایعه بیپایه و اساس بیش از ۴. ۱ میلیارد لیتر بنزین تولیدی پتروشیمیهای ایرانی را از بازار مصرف داخلی جمع نمودند.
░▒▓ بنزین پاک EURO4!
■ مسؤولین وزارت نفت ادعا کردند که فقط محمولههای بنزین مطابق با استاندارد EURO4 را به کشور وارد میکنند. از جمله میتوان به اظهارات سعید ناقدی نیا، رئیس امور مهندسی تولید شرکت ملی پالایش اشاره کرد که در اردیبهشت ۹۳ با بیان این که به دستور وزیر نفت مقرر شده است، صرفاً بنزین با کیفیت EURO4 به کشور وارد شود، گفته بود: مشخصات اصلی بنزین EURO4 شامل آروماتیک کمتر از ۳۵ درصد، گوگرد کمتر از 50ppm، عدد اکتان بالاتر از ۹۰ و میزان بنزن زیر یک درصد است. سازمان محیط زیست نیز با تبلیغات گسترده در صدا و سیما و رسانهها واردات «بنزین پاک» را به نام خود تمام کرد».
■ ۲۹ اردیبهشت ۹۳ رئیس مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست به رغم تأکید بر ادعای آلایندگی بنزین پتروشیمی گفت: تا کنون بنزین پتروشیمی و بنزین وارداتی را تست نکردهاند، اما، از آلایندگی بنزین تولید داخل اطمینان قطعی دارند! رشیدی همچنین، تأکید کرد که بنزین پتروشیمی در تهران توزیع نشده و آلودگی هوای تهران ربطی به این بنزین نداشته است.
■ این در حالی است که در ۳ خرداد ۹۳ مسجد جامعی در شورای شهر تهران با قدردانی از تلاشهای بیژن زنگنه در عمل به تعهدات خود مبنی بر توزیع بنزین پاک از سال ۹۳، توزیع بنزین وارداتی را مهمترین دلیل کاهش آلودگی هوای تهران دانست.
■ ۱۰ خرداد ۹۳ رئیس جمهور روحانی تحت تأثیر القائات ابتکار و برخی مدیران نفتی گفت: از باد و باران هم تشکر میکنیم، اما، آثار تعویض بنزین را در هوای تهران میتوانیم مشاهده کنیم.
■ البته، هیچ کس به رئیس جمهور توضیح نداد که در شرایطی که خود مدیران ارشد محیط زیست به عدم توزیع بنزین پتروشیمی در تهران و شهرهای بزرگ معترف هستند چگونه واردات بنزین در بهبود هوای تهران موثر واقع شده است؟
░▒▓ تقدیر جهانیان از ابتکار!
■ در میانه فریاد استقلال خواهی ملت و خطر تحریم بنزین و بریز و بپاش وارداتی، به حکم ادعای بدون سند معصومه ابتکار؛ مجموعه بزرگی از شرکتهای غیر انتفاعی بین المللی «تقدیر از رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست» ایران را در اولویت کاری خود قرار دادند!اش به قدری شور شد که صدای ضدانقلاب نیز در این میانه درآمد. روزآنلاین هلندی در همین رابطه در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ نوشت: «به فاصله ۴۸ ساعت پس از انتشار خبر اعطای نشان مجلس فرانسه به معصومه ابتکار، دانشگاه ییل در امریکا اعلام کرد که رتبه سلامت محیط زیست ایران طی ده سال گذشته تا امروز، ۶۳ پله سقوط کرده است! پیش از این، نیز در مراسمی در تهران اعلام شده بود که معصومه ابتکار از سوی بنیاد» انرژی گلوب «به عنوان» بانوی زیست محیطی جهان «انتخاب شده و جایزه بنیاد انرژی به وی اهداء شده است».
■ اهدای این جایزه به ابتکار چنان غیر منتظره و بیدلیل بود که رادیو فردا ارگان رسانهای وابسته به دولت امریکا در گفتوگو با ولفگانگ نویمان، بنیانگذار بنیاد جهانی، تلاش کرد از این موضوع ابهام زدایی کند. نویمان در قسمتی از مصاحبه خود در دفاع از اهدای جایزه به معصومه ابتکار گفت: «همه میدانند که بخصوص در چند سال اخیر، تکنولوژی جدید و پیشرفته در بسیاری از زمینهها مثل محیط زیست وارد ایران نشده است. با چنین شرایطی ما هم نمیتوانیم برآوردمان را بر اساس پیشرفت در بقیه کشورها بگذاریم و انتظارهای بیشتری داشته باشیم». البته، نویمان نگفت که چرا بر اساس همین منطق جایزه خیرخواهانهاش را به جواد محمدیزاده یا فاطمه جوادی دو رئیس دیگر سازمان حفاظت از محیط زیست در این ۸ سال اهداء نکرده است!
░▒▓ EURO2 هست؟
■ مهمترین نکته در پرونده واردات بنزین آن هم با تبلیغات رسانهای با برچسب «بنزین پاک»، بررسی سلامت و کیفیت این سوخت است. قائم مقام سابق شرکت ملی پالایش و پخش در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳، با اشاره به استاندارد ۴۹۰۴ درخصوص عرضه و واردات بنزین به فارس گفت: بنزین تولید داخل کشور در گذشته در سطح استاندارد EURO2 بود، اما، پس از اعلام و ابلاغ استاندارد مذکور که یک استاندارد اجباری است، بنزین وارداتی و تولید داخل باید منطبق با این استاندارد باشد.
■ وی با اشاره به تعرفه آزمون فیزیکی و شیمیایی بنزین معمولی که معاونت نظارت بر اجرای استانداردهای سازمان ملی استاندارد ایران تدوین و ارائه کرده است، خاطرنشان ساخت: متأسفانه باید گفت نمونههای بنزین وارداتی نشان میدهد که این محصولات نه آزمون آروماتیک و نه آزمون بنزن را میگذرانند به طوری که مشخصات بنزینهای وارداتی نشان از بنزینهایی با استاندارد EURO2 را دارند.
■ ۲۵ اردبیبهشت ۹۳ کیهان به نقل از رئیس اتحادیه جایگاهداران سوخت کشور اعلام کرد: در سالهای گذشته ۵/۳ میلیون لیتر بنزین وارد کشور میشد که اخیراً با دستور وزیر نفت به ۱۰ میلیون لیتر افزایش یافته است. این در حالیاست که بنزینهای وارداتی فاقد استانداردهای جهانی است!
░▒▓ فضا امنیتی میشود!
■ در میانه انتشار اسنادی مبنی بر استاندارد نبودن محمولههای وارداتی، فضا به سمت امنیتی شدن پیش میرود. سید علی مومنی، رئیس بخش مهندسی فرآوردههای شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی به علت مصاحبه درخصوص کیفیت محصول تولیدی در زیرمجموعه وزارت نفت و درخواست از معصومه ابتکار برای حکم قرار دادن یک آزمایشگاه معتبر درخصوص ادعای سرطانزا بودن بنزین تولید داخل، به دادگاه بدوی کارکنان دولت معرفی شد. در میزگرد تخصصی دانشگاه امیرکبیر نیز عنوان شد: از پتروشیمیها دعوت کردیم، اما، بعضی از آنها اظهار کردند از سوی مقامات ارشد به آنها گفته شده نباید درباره بنزین مصاحبه و اظهارنظر کنند چون به گفته آنها، موضوع بنزین حالت عادی ندارد و امنیتی شده است. بنا بر این، اجازه صحبت ندارند!
■ پس، تا اینجای کار علاوه بر این که بحث خودکفایی در حوزه بنزین به جهت عدم تلاش برای تکمیل ساخت پالایشگاههای داخلی همچون «ستاره خلیج فارس» متوقف شده، هزینه واردات هنگفت روزانه ۱۱ میلیون لیتر بنزین EURO2 مشابه بنزین تولید داخل نیز به «خزانه خالی دولت» تحمیل شده است! این در حالی است که به گفته شاهین خسروانی معاون شرکت پخش و پالایش، با بهرهبرداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین صادر هم خواهیم کرد!
░▒▓ EURO2 ممنوع؟
■ ابتدای خرداد ۹۳ اسناد آزمایشهای انجام شده بر نمونههای بنزین وارداتی در رسانهها منتشر شد که بر اساس آن مشخص شد بنزین وارداتی، حتی، از استاندارد EURO2 نیز تبعیت نمیکند! هیأت دولت با صدور مصوبهای خطاب به وزارت نفت خواستار واردات بنزین صرفاً با استاندارد یورو چهار اتحادیه اروپا شده و برهمین اساس، هرگونه واردات بنزین با استاندارد یورو دو در قراردادهای جدید ممنوع اعلام شد. با این وجود، وزارت نفت درخصوص ادعاهای قبلی مبنی بر واردات بنزین با استاندارد EURO4 هیچ اظهارنظری نکرد!
■ ۲۲ خرداد ۹۳ عباس کاظمی معاون وزیر نفت با اعلام این که واردات بنزین از خردادماه امسال متوقف شده، گفت: علت این که در یک ماه گذشته بنزین وارد نشده این است که میخواهیم بنزین EURO4 وارد کنیم!
░▒▓ بنزین پاتیلی!
■ ۲۸ خرداد ۹۳ تسنیم با ارائه مستنداتی اعلام کرد: اسناد بنزین وارداتی در سال ۱۳۹۳ نشان میدهد که بنزین مورد نظر «پاتیلی» و کیفیت آن در حد بنزین صادر شده به کشور افغانستان است؛ به همین دلیل واردات بنزین از ابتدای خردادماه متوقف شد. این نوع بنزین توسط برخی دلالان دون پایه حوزه خلیج فارس، با ترکیب برخی از مشتقات و ترکیبات بیکیفیت، تولید شده و به طور معمول به کشور افغانستان صادر میشود!»
■ پیش از آن در ۲۷ خرداد ۹۳، مدیر سابق شرکت پخش و پالایش فرآوردههای نفتی در گفتوگو با کیهان فاش کرده بود بنزین وارداتی به کشور از شرکتهای معتبر تولیدکننده به کشور صادر نشده و صرفاً توسط دلالان دون پایه نفتی با قیمتی بسیار بالاتر از محصول تولید داخل تهیه شده است.
■ مهندسسالاری گفته بود: قراردادی مستقلا با یک تولیدکننده مشخص وجود ندارد و خریدهای وزارت نفت از طریق «واسطه» صورت میگیرد! واسطهها هم دلالهایی هستند که آنالیز درستی ندارند. فرآورده در کشتی است و محموله پیشنهادی برای معامله روی آب است! یعنی، این طور نیست که آزمایشها و استانداردهای کیفی در وقت و زمان مقتضی بررسی شوند. بر اساس مستندات واضح است که بنزین وارداتی با استاندارد پایینتر و قیمت بالاتر، لیتری ۱۵ الی ۲۰ سنت گرانتر وارد کشور شده است».
░▒▓ لابی واردات بنزین
■ ۱۱ خرداد ۹۳ موسوینژاد از اعضای کمیسیون انرژی مجلس درباره پشت پرده واردات بنزین و توقف تولید داخلی گفت: همسر یک مقام مسؤول در دولت، واردکننده بنزین است که این امر تردیدها درباره پشت پرده واردات بنزین را افزایش میدهد.
■ البته، موسوینژاد نام و سمت آن مسؤول را هیچگاه اعلام نکرد، اما، معصومه ابتکار این ادعا را به خود گرفت و ۲۰ خرداد در اظهاراتی عجیب گفت: اتهام واردات بنزین به همسرم دروغ محض و بهتان است. کسانی که منافعشان با بنزین سرطانی پتروشیمی گره خورده این تهمتها را نسبت میدهند در حالی که این موضوع از وزارت نفت قابل پیگیری و استعلام است.
■ البته، در همین بین دلال خارجی مربوطه در حوزه خلیج فارس نیز توسط رسانهها شناسایی شد. وی با احداث مخازنی در فجیره امارات با ترکیب مجموعهای از مشتقات بیکیفیت اقدام به تولید بنزین پاتیلی و فروش آن با حاشیه سود بسیار بالا به وزارت نفت مینمود.
░▒▓ واردات بنزین آلوده
■ ۲۳ خرداد ۹۳ کیهان بر اساس اسناد معتبر آلودگی بنزینهای وارداتی به مواد اکتان افزای ممنوعهای چون MMT، فروسین و اتانول افشا کرد. اولین تأثیر MMT بر سلامت افراد جامعه شامل بروز واکنشهایی همچون سردرد، سرگیجه و تهوع است و در طولانی مدت با تأثیر بر مغز عوارضی شبیه به بیماری پارکینسون در افراد بروز میکند. همچنین، این ماده شیمیایی میتواند در دراز مدت به کبد و کلیه نیز صدمات جدی وارد کند، اما، فروسین موجب ایجاد رسوب اکسید آهن در شمعک موتور اتوموبیل میشود و به همین جهت در بلند مدت صدمات جدی به موتور خودرو وارد میسازد. MMT نیز در مسافتهای بیش از ۳۰ هزار کیلومتر رسوب قرمز رنگ اکسید منگنز بر کاتالیستهای اگزوز تشکیل میدهد.
■ براساس اظهارات مسؤولان شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی از جمله سعید محجوبی، مدیرهماهنگی و نظارت برتولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، استفاده از ماده شیمیایی و اکتان افزای MMT و ترکیب آن با بنزین تولیدی پالایشگاهها ممنوع شده است.
░▒▓ خلاصه ماجرا
■ با بررسی بخشی از تحولات صورت گرفته در ۶ ماه اخیر میتوان فرضیاتی که مسیر واردات بنزین از دلالان حوزه خلیج فارس را هموار ساخت، استخراج کرد:
■ الف- مهمترین فرضیه بیسند درخصوص آلودگی بنزین تولید داخل از جانب معصومه ابتکار مطرح شده است. ابتکار به رغم فرصت دهی یک ماهه کمیسیون انرژی مجلس تاکنون، هیچ سند علمی مبنی بر «سرطانزا بودن بنزین تولید داخل» ارائه نکرده است.
■ ب- فرض دوم گره زدن آلودگی هوای تهران و کلانشهرهای کشور به بنزین تولید داخل است. عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران و معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش ۱۵ اردیبهشت ۹۳ در همین خصوص گفت: «بنزین تولید شده در واحدهای پتروشیمی در یک سال اخیر در تهران استفاده نشده و پیش از آن نیز در هیچ یک از شهرهای کشور به طور مستقیم وارد بازار مصرف نشده است». اما، هرگز مشخص نشد چگونه واردات بنزین به این موضوع مرتبط شد!
■ ج- فرض سوم این بود که بنزین وارداتی دارای استاندارد یورو چهار است. با تقابل رسانهای برنامه ریزی شده میان دو هدف خودکفایی و بهرهمندی مردم از محصولات با استاندارد بهتر و تضعیف همزمان بنزین تولید داخل، کل پروسه کیفیسازی بنزین در داخل کشور تا اطلاع ثانوی ملغی اعلام شد. در عین حال، ادامه تکمیل پروژههای مهمی همچون پالایشگاه بندرعباس و ستاره خلیج فارس نیز که میتوانست تفکر باستانی خام فروشی مشتقات نفت را به سمت تبدیل ایران به یک تولیدکننده منطقهای بنزین و سایر محصولات کیفی گران قیمت حاصل از نفت رهنمون سازد، متوقف شد. به نحوی که رسانههای ضد انقلاب با هماهنگی بینظیر، حمایت از لابی رسانهای مبلغ ادعاهای غیر مستند بر ضد محصول داخلی را در دستور کار قرار دادند.
■ به این ترتیب، با یک صحنه گردانی آشکار، اما، دقیق، حرکت کشور مجددا به سمت «خام فروشی» حداکثری محصولات ارزان قیمت حاصل از استخراج نفت تصحیح شد!
مآخذ:...
هو العلیم