برداشت 
از تسنیم؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
■ نام دروس و تعداد واحدهای رشته درسی تحول‌یافته علوم سیاسی که از مهرماه امسال برای دانشجویان دوره کارشناسی تدریس می‌شود در خبرگزاری تسنیم منتشر شد.
■ به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، دروس دوره کارشناسی رشته علوم سیاسی (به صورت یک‌پارچه و در یک رشته) در چهار قسمت شامل (دروس پایه و اسلامی، دروس عمومی، دروس اصلی تخصصی و دروس اختیاری) ارائه می‌شود.
• مرحله اول: دروس پایه با تأکید بر مباحث اسلامی و نظری در تقویت مبانی و دیدگاه اسلامی دانشجو، به همراه مبانی و کلیات ضروری دانش علوم انسانی ارائه می‌شود.
• مرحله دوم: دروس عمومی به منظور کسب مهارت‌های لازم و نیز آشنایی اولیه با مسائل سیاسی ایران را در برمی‌گیرد.
• مرحله سوم: دروس اصلی شامل دروس تخصصی (اجباری و اختیاری) با ارائه مباحث اصلی علوم سیاسی، با نگاهی نقادانه، دانشجو را با حوزه‌های مختلف تخصصی علوم سیاسی آشنا می‌کند.
░▒▓ مشخصات و ضوابط کلی دوره
■ داوطلبانی که در یکی از شاخه‌های نظری (علوم انسانی، علوم تجربی، ریاضی و فیزیک) دیپلم خود را اخذ کرده‌اند، می‌توانند در این رشته ثبت‌نام کنند.
■ حوزه مطالعات سیاسی در دوره کارشناسی تنها در یک رشته و با عنوان «علوم سیاسی» و بدون گرایش‌بندی ارائه می‌شود.
■ طول دوره کارشناسی حداکثر ۴ سال و در قالب ۸ نیم‌سال تحصیلی است و دروس به شکل ترمی واحدی ارائه می‌شود.
■ هر دانشجو می‌تواند حداکثر ۲۰ واحد درسی در یک نیم‌سال انتخاب نماید.
■ هر واحد درس نظری معادل ۱۶ ساعت است.
■ در صورت اخذ معدل الف (۱۷ به بالا) در هر نیم‌سال تحصیلی، بنا بر موافقت گروه آموزشی مربوطه، دانشجو می‌تواند حداکثر تا سقف ۲۴ واحد درسی بگذراند.
■ این دوره از ۱۳۶ واحد درسی تشکیل شده که دروس عمومی (مجموعاً ۱۴ واحد)، دروس پایه (مجموعاً ۳۲ واحد)، دروس تخصصی اجباری (مجموعاً ۸۰ واحد) و دروس تخصصی اختیاری (مجموعاً ۱۰ واحد) را شامل می‌شود.
■ در ذیل دروس اختیاری، ۲ واحد دروس آزاد در نظر گرفته شده که بنا بر نظر گروه آموزشی مربوطه می‌تواند در قالب واحدهای نظری یا انجام کارورزی و کارآموزی به دانشجویان ارائه شود.
■ در ذیل نام دروس و تعداد واحدهای این رشته تحصیلی را ملاحظه می‌کنید:
░▒▓ ۱. دروس اجباری
▓ الف. دروس پایه اسلامی و تخصصی
■ ردیف نام درس کد درس تعداد واحد
■ ۱ قرآن و سیاست ۱ ۲
■ ۲ سیره سیاست پیامبر اعظم (ص) ۲ ۲
■ ۳ سیره سیاسی ائمه معصومین (ع) ۳ ۲
■ ۴ اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای ۴ ۲
■ ۵ فلسفه سیاسی ۵ ۲
■ ۶ اخلاق سیاسی ۶ ۲
■ ۷ فقه سیاسی ۷ ۲
■ ۸ کاربرد منطق در سیاست ۸ ۲
■ ۹ کلیات دانش سیاسی ۹ ۲
■ ۱۰ کلیات حقوق اساسی ۱۰ ۲
■ ۱۱ کلیات اقتصاد برای سیاست ۱۱ ۲
■ ۱۲ کلیات مدیریت و آنتروپورنری ۱۲ ۲
■ ۱۳ جامعه‌شناسی و سیاست ۱۳ ۲
■ ۱۴ روش تحقیق در علوم سیاسی (۱) ۱۴ ۲
■ ۱۵ روش تحقیق در علوم سیاسی (۲) ۱۵ ۲
■ ۱۶ کلیات فلسفه علوم اجتماعی ۱۶ ۲
■ مجموع واحدها ۳۲
▓ ب. دروس تخصصی
■ ردیف نام درس کد درس تعداد واحد
■ ۱۷ اندیشه سیاسی در اسلام و ایران ۱ ۱۷ ۲
■ ۱۸ اندیشه سیاسی در اسلام و ایران ۲ ۱۸ ۲
■ ۱۹ اندیشه سیاسی در اسلام و ایران ۳ ۱۹ ۲
■ ۲۰ اندیشه سیاسی در غرب ۱ ۲۰ ۲
■ ۲۱ اندیشه سیاسی در غرب ۲ ۲۱ ۲
■ ۲۲ اندیشه سیاسی در غرب ۳ ۲۲ ۲
■ ۲۳ مطالعه تطبیقی انقلاب‌ها ۲۳ ۲
■ ۲۴ مسائل پیشرفت و توسعه سیاسی ۲۴ ۲
■ ۲۵ سیاست مقایسه‌ای ۲۵ ۲
■ ۲۶ ادبیات سیاسی فارسی و ویراستاری ۱ ۲۶ ۲
■ ۲۷ ادبیات سیاسی فارسی و ویراستاری ۱ ۲۷ ۲
■ ۲۸ انقلاب اسلامی ۲۸ ۲
■ ۲۹ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (اصول و مبانی) ۲۹ ۲
■ ۳۰ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تا آغاز دوره قاجاریه ۳۰ ۲
■ ۳۱ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تا پایان دوره قاجاریه ۳۱ ۲
■ ۳۲ تحولات سیاسی اجتماعی ایران دوره پهلوی ۳۲ ۲
■ ۳۳ تحولات سیاسی اجتماعی ایران پس از انقلاب اسلامی ۱ ۳۳ ۲
■ ۳۴ تحولات سیاسی اجتماعی ایران پس از انقلاب اسلامی ۲ ۳۴ ۲
■ ۳۵ دفاع مقدس ۳۵ ۲
■ ۳۶ مبانی و اصول سیاست‌گذاری عمومی ۳۶ ۲
■ ۳۷ حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران ۳۷ ۲
■ ۳۸ اصول و مبانی روابط بین‌الملل ۱ ۳۸ ۲
■ ۳۹ اصول و مبانی روابط بین‌الملل ۲ ۳۹ ۲
■ ۴۰ تحولات روابط بین‌الملل ۱ ۴۰ ۲
■ ۴۱ تحولات روابط بین‌الملل ۲ ۴۱ ۲
■ ۴۲ مسائل بین‌الملل جهان اسلام ۴۲ ۲
■ ۴۳ ایران و کشورهای همسایه ۴۳ ۲
■ ۴۴ بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ۴۴ ۲
■ ۴۵ مناطق راهبردی جهان ۴۵ ۲
■ ۴۶ مسائل راهبردی و امنیتی در روابط بین‌الملل ۴۶ ۲
■ ۴۷ سازمان‌های بین‌المللی ۴۷ ۲
■ ۴۸ حقوق بین‌الملل عمومی ۴۸ ۲
■ ۴۹ اقتصاد سیاسی بین‌الملل ۴۹ ۲
■ ۵۰ اندیشه سیاسی در ایران باستان ۵۰ ۲
■ ۵۱ حقوق اداری ایران ۵۱ ۲
■ ۵۲ تحلیل سیاسی مسائل روز ۵۲ ۲
■ ۵۳ تاریخ تحول دولت در اسلام و ایران ۵۳ ۲
■ ۵۴ کارورزی ۵۴ ۲
■ ۵۵ آشنایی با متون انگلیسی (۱) ۵۵ ۲
■ ۵۶ آشنایی با متون انگلیسی (۲) ۵۶ ۲
■ ۵۷ روانشناسی سیاسی ۵۷ ۲
■ ۵۸ ارتباطات و سیاسی ۵۸ ۲
■ ۵۹ حقوق بین‌الملل ۵۹ ۲
■ مجموع واحدها ۸۶ ۸۶
▓ ج. دروس عمومی
■ ردیف نام درس کد درس تعداد واحد
■ ۶۰ آئین نگارش فارسی ۶۰ ۲
■ ۶۱ متون اسلامی (آموزش زبان‌های عربی) ۶۱ ۲
■ ۶۲ زبان انگلیسی ۶۲ ۲
■ ۶۳ تربیت بدنی ۱ ۶۳ ۱
■ ۶۴ تربیت بدنی ۲ ۶۴ ۱
■ مجموع واحدها ۸
░▒▓ ۲. دروس تخصصی اختیاری
■ ردیف عنوان درس کد درس تعداد واحد
■ ۶۵ مدیریت بحران‌ها در جمهوری اسلامی ایران ۶۵ ۲
■ ۶۶ تحلیل نظری روابط خارجی ایران (قبل از انقلاب) ۶۶ ۲
■ ۶۷ جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر (از مشروطه به بعد) ۶۷ ۲
■ ۶۸ روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران ۶۸ ۲
■ ۶۹ جریان‌شناسی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران ۶۹ ۲
■ ۷۰ سیاست خارجی و دیپلماسی ۷۰ ۲
■ ۷۱ فرهنگ و سیاست در ایران ۷۱ ۲
■ ۷۲ چشم‌انداز و آینده نظام جمهوری اسلامی ایران ۷۲ ۲
■ ۷۳ جنگ و صلح در اسلام ۷۳ ۲
■ ۷۴ دیپلماسی در اسلام ۷۴ ۲
■ ۷۵ اسلام و سکولاریسم ۷۵ ۲
■ ۷۶ سیاست در حکمت متعالیه ۷۶ ۲
■ ۷۷ روش‌های فهم نظریه‌های سیاسی اسلام ۷۷ ۲
■ ۷۸ ولایت فقیه و نظریه مردم‌سالاری دینی ۷۸ ۲
■ ۷۹ جغرافیای سیاسی ۷۹ ۲
■ ۸۰ مطالعات منطقه‌ای (امریکای لاتین) ۸۰ ۲
■ ۸۱ مطالعات منطقه‌ای (جهان شرق) ۸۱ ۲
■ ۸۲ مطالعات منطقه‌ای (جهان غرب) ۸۲ ۲
■ ۸۳ سازمان‌ها و بازیگران بین‌المللی غیردولتی ۸۳ ۲
■ ۸۴ مدیریت بحران‌های بین‌المللی ۸۴ ۲
■ ۸۵ فناوری اطلاعات؛ در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل ۸۵ ۲
■ ۸۶ فن مذاکره و تنظیم قراردادهای بین‌المللی ۸۶ ۲
■ ۸۷ حقوق بین‌الملل خصوصی ۸۷ ۲
■ ۸۸ مسائل استعمار فرانو ۸۸ ۲
■ ۸۹ حقوق بین‌الملل عمومی جدید ۸۹ ۲
■ ۹۰ اندیشه سیاسی شرق باستان ۹۰ ۲
■ ۹۱ مسائل اقتصادی سیاسی انرژی ۹۱ ۲
■ ۹۲ درس آزاد ۹۲ ۲
■ مجموع واحدها ۵۶
███ مصاحبه با دکتر منوچهر محمدی رئیس کارگروه علوم سیاسی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
░▒▓ نحوه عملکرد این کارگروه در شورا به چه شکلی است؟
■ کارگروه علوم سیاسی شامل چهار کمیته است. در واقع، رشته علوم سیاسی کمی گسترده است، به عبارتی این رشته در عین حال درگیر با تمام رشته‌هاست. برای مثال، شما حوزه اقتصاد و روانشناسی را می‌توانید از هم جدا کنید، اما، علوم سیاسی را نمی‌توانید.
■ از طرفی حضرت امام (ره) نیز می‌فرمودند: «اسلام تمامش سیاست است». بنا بر این، زمانی که کارگروه ما به انجام کار مأمور شد ما کمیته‌هایی را در ابعاد متفاوت تجهیز کردیم. چهار کمیته‌ای که تعریف کردیم شامل کمیته مطالعات بین‌الملل، کمیته مطالعات ایران، کمیته مطالعات سیاسی - اسلامی و کمیته مطالعات سیاسی است. با این کار عده قابل توجهی از کارشناسان و متخصصین را در این کمیته‌ها جمع کردیم و کار آغاز شد.
■ به موازات این کار طی یک نامه‌ای به همه گروه‌های آموزشی سراسر کشور اطلاع دادیم که این کارگروه کار خود را شروع کرده و از همه طلب کمک کردیم که اگر نظری دارند ما استقبال می‌کنیم و با این کار برنامه را به طور جدی شروع کردیم.
░▒▓ در قالب این کارگروه و کمیته‌های متشکل آن تا کنون چه اقداماتی صورت گرفته است؟
■ می‌توان گفت اقدامات اساسی و زیادی صورت گرفته است. اولین اقدام این بود که ما اهداف و رسالت این رشته را تعریف کنیم و این‌که هدفمان از تحول چیست؟ چه کار می‌خواهیم بکنیم و رسالت ما چیست را مشخص نماییم.
■ در تعیین این اهداف تقریباً، ۶ ماه اعضا مشغول بودند تا بتوانند بگویند چه کار باید کرد. ما بر روی پنج محور اهداف را تبیین کردیم. نخست مسأله اسلامی کردن رشته بود؛ واقعیت امر این است که این رشته تمامش ترجمه‌ای بود که از غرب آمده بود و مطلقاً نگاه اسلامی به آن نشده بود. البته، نه به این معنا که دروس اسلامی نداشتیم، دروس اسلامی هم در کنارش بود، اما، کل رشته اسلامی نشده بود و اکثر قریب به اتفاق عناوین و سرفصل‌های دروس ترجمه‌ای بود که از غرب آمده بود. بنا بر این، ما بر اساس مبانی معرفتی اسلامی، مبانی هستی‌شناسی و انسان‌شناسی اسلامی به رشته علوم سیاسی نگاه کردیم و این تفاوت عمیقی با آنچه که نگاه غربی‌ها به رشته علوم سیاسی دارد داشت.
■ برای این‌که آن‌ها مبنایشان ماتریالیسم و مادی‌گرایانه و غیر الهی است در حالی که در معرفت‌شناسی اسلامی مبانی الهی، معنوی ست و صرفاً مادی نیست. نتیجه این‌که این کار حوزه کاری ما را خیلی وسعت می‌داد و باید ما از همه این لحاظ مسائل را در نظر می‌گرفتیم.
■ دومین هدف بومی‌سازی بود؛ ما با توجه به این‌که کشوری هستیم که انقلاب کردیم و از لحاظ سیاسی می‌بایست این رشته را تطبیق دهیم با نیازها و شرایط جامعه خودمان هدف دوم ما بومی‌سازی بود. هدف سوم روزآمد کردن رشته بود، شرایط جامعه و جهان مرتباً در حال تغییر است خب یک زمانی بود که نظام دو قطبی بر جهان حاکم بود و امروز شرایط متفاوتی است و تحت این شرایط رشته علوم سیاسی در همه دانشگاه‌های دنیا نیز تغییر کرده و متحول شده است و لذا، ما هم باید در این مسیر پیش رویم، بخصوص این‌که این رشته سی سال بود که تغییر نکرده بود و همان چیزی بود که سی سال پیش یعنی، اوایل انقلاب تهیه و تدوین شده بود.
■ چهارمین هدف ما مفهوم‌سازی بود؛ ما دیدیم که در این رشته تمام واژه‌هایی که به کار گرفته شده واژه‌های غربی و عموماً استعماری است. بنا بر این، می‌بایست ما مجدداً بازتعریف کنیم این مفاهیم را برای مثال، واژه منطقه غرب آسیا، غرب آسیا یک کلمه استعماری است یعنی، اروپا مرکز و محور دنیاست و براساس مرکزیت دنیا شرق و غرب را تعریف کرده است، غرب آسیا، خاور دور. ما مجدداً با توجه به تأثیری که اسلام بر منطقه داشته است آمدیم و مناطق را بازتعریف کردیم و واژه جهان اسلام را جایگزین واژه منطقه غرب آسیا کردیم.
■ این امر نیز کار بسیار سنگینی بود این‌که ما بتوانیم واژگان جدیدی را تعریف کنیم برای محتوای مطالبی که تمایل داریم بیان کنیم. هدف نهایی هم کارامدی رشته بود به این معنا که متأسفانه این رشته تنها به صورت تئوریک بود و دانشجو تئوری را یاد می‌گرفت، اما، این‌که بتواند برود سر کار و کاری را انجام دهد، نقشی را پیدا کند چنین چیزی نبود و ما شغل نیز تعریف کردیم. یعنی، دروسی را تعیین کردیم که دانشجو را آماده کند که بتواند شغل پیدا کند برای مثال، بتواند یک مقاله نویس خوب یا یک نقشی به عنوان فرماندار یا بخشدار داشته باشد یا به عنوان یک دیپلمات در وزارت خارجه جایی که رشته علوم سیاسی تعریف شده کار کند. این اهدافی که بود تعیین کردیم در عین حال، دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را نیز مجدد بازتعریف کردیم.
■ متأسفانه در گذشته ما شاهد بودیم که همان مطالبی که در دوره کارشناسی مطرح می‌شد در کارشناسی ارشد و، حتی، گاهی در دکتری مطرح می‌شده است و ما تعریف کردیم که توقع و هدف ما از هر یک از این دوره‌ها چیست؟ مثلاً، این‌که دوره کارشناسی باید توصیفی_ انتقادی باشد. بر کلمه انتقادی تأکید کردیم یعنی، هیچ درسی را حذف نکردیم یعنی، همان طور که توصیف می‌کنیم در عین حال، انتقاد هم کنیم.
■ اگر «اندیشه سیاسی در غرب» که هنوز هم داریم، در گذشته تنها توصیف می‌شد، اما، امروز باید در کنار توصیف نقد هم شود، تا دانشجو بداند که ما انتقاداتی هم به برخی نظریات داریم. دوره کارشناسی در واقع، استاد محور است و ما توقع نداریم که دانشجو کار تحقیقاتی انجام دهد، روش‌های تحقیقات را به او آموزش می‌دهیم، اما، انتظار نداریم او هنوز چیزی یاد نگرفته پژوهش انجام دهد.
■ دوره کارشناسی ارشد را تحلیلی _ تبیینی _ انتقادی تعریف کرده‌ایم. یعنی، دانشجو باید به گونه‌ای تربیت شود که بتواند تحلیل داشته باشد، قدرت انتقاد داشته باشد و کار را هم نیمی استاد و نیمی دانشجو محور تعریف کردیم. برای دوره دکتری ما وظیفه نوآوری و نظریه پردازی را تعریف کردیم؛ در این دوره کار اصلی را دانشجو باید انجام دهد و استاد به عنوان ناظر حضور دارد، چیزی نباید مانده باشد که استاد در این دوره بخواهد ارائه دهد. هر چه می‌باید ارائه شود در کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه شده است. بخصوص با باز شدن دریچه جدیدی که آن هم دریچه نگاه معرفتی اسلامی ست یک دریایی از فضا و فرصت برای نظریه پردازی وجود دارد. چون غربی‌ها بر اساس نگاه مادی‌گرایانه خود تئوری پردازی کرده‌اند و حالا ما باید براساس نگاه و چارچوب فکری خود به دنیا نگاه کنیم.
░▒▓ در این مسیر با مشکل و محدودیتی مواجه نشدید؟
■ البته، ما دو محدودیت هم داشتیم؛ یک تعداد واحدهایی بود که دانشجو باید بگذراند و ما موظف بودیم تغییری در آن ایجاد نکنیم و در همان محدوده که وزارت علوم تعریف کرده است وظایف و اهدافمان را تعریف کردیم.
■ دوم این‌که یک توصیه‌ای هم ما از وزارت علوم داشتیم که این طرح را به صورت لوزی ارائه دهیم به این معنا که ما در دوره کارشناسی تنها یک رشته تعریف کنیم در حالی که رشته‌های متعددی در گذشته وجود داشته و هنوز هم دارد و بعد در دوره کارشناسی ارشد یک مقدار وسیع‌تر کنیم و باز در دوره دکتری محدودش کنیم. با این قیود ما ابتدا رشته‌ها را تعیین کردیم یعنی، در دوره کارشناسی تنها رشته مطالعات سیاسی را تعریف کردیم و با توجه به حوزه وسیعی که برای این رشته تعریف شده بود ما دروس را هم به سه حوزه دروس عمومی، تخصصی یا اجباری و دروس اختیاری تقسیم کردیم. البته، در دروس اختیاری ما دستمان بازتر بود و ما طیف وسیع‌تری از دروس را ارائه دادیم و البته، گرایش هم تعیین نکردیم، اما، تقسیم‌بندی کردیم که دانشجو بتواند برای آینده جهت‌گیری کند که چه رشته‌ای می‌خواهد برود.
■ برای کارشناسی ارشد هم مطالعات ایران، مطالعات جهان، مطالعات سیاسی و مطالعات سیاسی- اسلامی را تعریف کردیم که البته، این رشته آخری بیشتر برای کسانی است که از حوزه علمیه وارد می‌شوند، اختصاص دارد.
■ متأسفانه در خود حوزه هنوز ان طور که باید به بحث‌های مطالعات سیاسی وارد نشده‌اند و ما در این‌جا خواستیم تکیه‌ای بر رشته روی مطالعات اسلامی باشد منتهی در بعد اسلامی و مطالعات سیاسی.
■ آنچه در سه رشته دیگر مطالعه نمی‌شود در این‌جا مطالعه می‌شود مثل سیاست‌گذاری امور، جامعه‌شناسی و روانشناسی سیاسی که در حقیقت بین رشته‌ای است. دوره دکتری هم همین چهار رشته را حفظ کرده‌ایم. رشته‌ها تعیین، تعریف و برای هر رشته نیز عناوین مشخص شده است و این فاز اول کار ما بود ما بعد از هر مرحله کار را به مراکز آموزشی سراسر کشور می‌فرستادیم تا اگر اساتید انتقاد یا پیشنهادی دارند مطرح کنند که البته، مواردی هم داشته‌ایم که نظرات خوبی داده‌اند و ما هم نظرات را مطرح کردیم و تصمیم لازم گرفته شد.
■ فاز دوم؛ تهیه و تدوین سرفصل‌ها بود. ما در همان ابتدای کار فازبندی کار را انجام دادیم. یعنی، ابتدا تعیین اهداف و رسالت و تعیین رشته‌ها فاز دوم تدوین سرفصل‌ها و فاز سوم تدوین متون بود. واقعیت امر این است که این نگاه بدون داشتن کتاب و استاد برای دانشجو بسیار مشکل بود و نهایتاً هم بازآموزی و آموزش اساتید بود که اساتید را هم برای این کار آماده کنیم. در نوشتن سرفصل‌ها ما یک چارچوب هم برای آن تعریف کردیم و آن شامل هم اهداف بود که هدف ما از یک درس چیست، و هم شرح درس و سوم محورها و فهرست مطالبی که استاد باید ارائه دهد و نهایتاً هم منابع اصلی و فرعی کمکی آن را تعیین کردیم و هم‌چنین، استادی که باید این منابع را تدوین کند. به هر صورت تمام این اقدامات در شورای تحول و ارتقا علوم انسانی و در شورای برنامه ریزی وزارت علوم مطرح و با یک سری اصلاحات جزئی به تصویب رسید.
░▒▓ از چه زمانی اجرایی می‌شود؟ هماهنگی‌های لازم صورت گرفته است و آیا اساتید نیز آماده‌اند؟
■ به دانشگاه‌ها ابلاغ شده و قرار است از اول مهر ماه امسال برای دانشجویان جدید اعمال شود. ما کار تدوین متون را هم شروع کردیم و جای امیدواری دارد که مهرماه به دست عزیزان برسد. قرار دادی هم با سازمان سمت بستیم که این سازمان هم کتاب‌ها را آماده کند تا در اختیار دانشجو قرار گیرد و اگر هم احیاناً تعللی در چاپ صورت گرفت، آن‌ها را به صورت PDF در اختیار دانشجو خواهیم گذاشت تا دانشجو و استاد بدون متن نباشند. کار دشواری بود چرا که توجه داشته باشید از ۹۰ عنوان تقریباً، ۴۴ عنوان جدید است که قبلاً این منابع نبوده است. مثل سیره سیاسی نبوی که در واقع، به طور عموم، مطالب مربوط به ایران و اسلام اغلب منابعشان جدید است.
■ خوشبختانه ۹۰ نفر از اساتید برجسته را تعیین کردیم و قرار شد که هر نوشته و متونی که آماده می‌کنند منطبق با سرفصل‌های مصوب هم خوانی داشته باشد تا هم استاد ملزم به رعایت سر فصل باشد، و هم کتابی که تهیه می‌شود در این چارچوب است.
■ در خصوص اساتید قرار است که در تابستان یک دوره فراخوانی داشته باشیم. ابتدا از مدیران، رؤسای دانشگاه‌های علوم سیاسی دعوت می‌شود. هماهنگی کرده‌ایم که در دانشگاه علامه دو همایش هم اندیشی برگزار کنیم. یک همایش با مدیران گروه‌های آموزشی علوم سیاسی و دیگر اساتیدی که باید در دوره کارشناسی تدریس کنند تا یک آمادگی فراهم شود برای ادامه کار و آن‌ها نیز شفاف به سراغ رشته‌ها بروند.
■ در حال حاضر هم کار بر روی کارشناسی ارشد را شروع کرده‌ایم و امیدواری داریم که بتوانیم برای مهر ماه سال آینده این دوره را آماده کنیم تا به شورای تحول برای تصویب برده شود. برای امسال ما تنها دوره کارشناسی را آماده کرده‌ایم. البته، برای رسیدن به این مراحل ما در کارگروه از ۵۰ نفر از اساتید کمک گرفتیم.
░▒▓ آقای دکتر شما وحدت حوزه و دانشگاه را برای دستیابی به این تحول چگونه ارزیابی می‌کنید؟
■ خوشبختانه هم در شورای تحول تعداد قابل توجهی از اساتید حوزه حضور دارند که فعال هستند هم ما در کارگروه‌هایمان از اساتید حوزه استفاده کرده‌ایم. دو نفر از اعضای کارگروه ما از اساتید حوزه هستند که در جلسات ما حضور دارند. در عین حال، یکی از کمیته‌های ما در قم تشکیل می‌شود و همه اعضای آن کمیته از اساتید حوزه علمیه هستند در واقع، ما از اساتید حوزه و دانشگاه هم استفاده کرده‌ایم.
░▒▓ تا چه اندازه بازنگری منابع و دروس را در موفقیت علوم انسانی و اثربخشی آن مؤثر می‌بینید؟
■ توجه داشته باشید که رویکرد ما در این‌جا کاملاً با گذشته متفاوت بوده است. در این رویکرد مطرح شده است که رشته‌ها باید به گونه‌ای تعریف شوند که در تحولات جامعه پویا، کارآمد و مؤثر باشند. برای مثال، ما درسی را تعریف کردیم که در گذشته نبود؛ تحت عنوان مدیریت و آنتروپورنری که دانشجو باید در این درس بتواند خود را آماده و مستعد کند برای این‌که، حتی، کار خلق کند.
■ درس دیگری تعریف کردیم به نام کارورزی این کارورزی به این معناست که دانشجو باید در این دوره حتماً با کارگاه‌ها و مؤسساتی که مناسب و متناسب با رشته است ارتباط برقرار کند، در آن‌ها حضور یابد و کار یاد بگیرد. اگر در یک شهری است در آن شهر ما فرمانداری داریم قطعاً آن جزء حوزه سیاسی است می‌تواند در آن‌جا حضور داشته باشد، فعالیت کند و مشاهده کند که فرماندار چگونه اقدامات سیاسی انجام می‌دهد یا در تهران در دفاتر وزارت امور خارجه در استانداری‌ها مشغول شود یا در روزنامه‌ها، مجلات و فصل‌نامه‌ها وارد شود، حتی، در احزاب و گروه‌های سیاسی ورود پیدا کند.
■ درس دیگری که تعریف کردیم تحلیل مسائل سیاسی روز است تا کمک کند با توجه به مسائل روز کشور این دانشجو قدرت تحلیل داشته باشد، این دروس هیچ کدام قبلاً نبوده‌اند. در عین حال، نگاه اسلامی هم به تمام مسائل داشته باشیم این امر خیلی مهم است ما تا به حال دانشجو تربیت نمی‌کردیم که نگاه اسلامی داشته باشد چون متأسفانه این مطالب از غرب آمده بود و دانشجو نمی‌توانست این حوادث را قرآنی اسلامی ببیند برای مثال، در مورد مسأله سوریه این‌که نگاه ما مبتنی بر اسلام و قرآن است یا خیر یا در حوزه انرژی هسته‌ای حوزه ما بر چه اساسی است؟ البته، کار، کار سنگینی است و آثار و تبعات آن بعدها مشخص می‌شود.
■ غربی‌ها ۳۰۰ سال پیش مسأله جدایی دین از سیاست را مطرح کردند و حالا ما بعد از ۳۰۰ سال می‌خواهیم یک فصل جدیدی باز کنیم یعنی، نگاه اسلامی به سیاست داشته باشیم که طبیعتاً آثار آن را برای سال‌ها و، حتی، قرن‌های آینده می‌تواند دید. انتظار نداشته باشیم که یک شبه اثر خود را به جای بگذارد بخصوص اساتید ما که تحصیلاتشان عموماً غربی است و با آن نگاه خو گرفته‌اند، ما نمی‌توانیم یک‌دفعه نگاه آن‌ها را تغییر دهیم، اما، می‌بایست شروع شود که خوشبختانه با توصیه مقام معظم رهبری شروع شد.
░▒▓ به عنوان سؤال پایانی ارزیابی شما از این کارگروه چیست و فکر می‌کنید چه راهی را باید پیش گرفت تا به آن نتیجه مطلوب دست یابیم؟
■ روز نخستی که من در شورا حضور پیدا کردم متوجه شدم، حتی، اعضای شورا خیلی ذهنیت متناسبی نسبت به تحول ندارند و شاید نگاهشان در حد اسلامی کردن دانشگاه‌ها بود و دکتر حداد عادل مطرح کردند که این یک کار دراز مدت است در ۱۰ یا ۱۲ سال آینده امکان دارد، اما، من با توجه به این‌که تحصیلاتم در خارج کشور بوده و به عنوان عنصر اجرایی در کارهای سیاسی کشور هم نقش داشتم به ایشان گفتم نه، کار می‌تواند در طول دو سال هم انجام شود به شرط آن‌که شما سازوکار آن را فراهم کنید.
■ زمانی هم که طرح رشته علوم سیاسی را دادم دکتر حداد عادل مطرح کردند که شما می‌توانید الگویی باشید برای باقی رشته‌ها. در حال حاضر هم خوشبختانه ما راه را باز کردیم و چون توفیق هم پیدا کردیم در تعیین اهداف و سرفصل‌های دوره کارشناسی در واقع، می‌توانیم الگویی باشیم برای رشته‌های دیگر. البته، برخی رشته‌های دیگر هم شروع کرده‌اند؛ مثل روانشناسی. باید رشته‌ها حمایت شوند تا در دو سال آینده به نتیجه برسیم. دکتر هم‌چنین، پیشنهاد دادند که کارگروه‌ها کارشان استمرار داشته باشد و این‌طور نباشد که با تعیین سرفصل‌ها کار را تمام شده بدانند. بلکه باید نظارت بر اجرا و حضور برای ادامه کار داشته باشند.
■ دیگر این‌که پیشنهاد دادند پژوهشگاه تحول علوم انسانی تأسیس شود و هر یک از گروه‌ها به عنوان یک پژوهشکده فعال باشند که کار سیستم پیدا کند؛ چرا که الآن سیستم ندارد. ما دبیر خانه ثابتی داریم و هر کسی به اقتضای شرایط خود سازوکار پیدا کرده و این قابل دوام نیست و ما باید در هر رشته دبیر خانه ثابت داشته و کارشناسانی که مستمراً در این دبیرخانه مشغول کار باشند تا مراحل را ارزیابی کنند و اگر اشکالاتی هم در حین کار به وجود آمد آن را برطرف کنند.
مأخذ:تسنیم
هو العلیم
