برداشت از دکتر عماد افروغ؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
░▒▓ نظریه شهری رکس و مور
■ از دید این دو، اهمیت مکتب شیکاگو، بویژه کار برگس، در درک این نکته نهفته است که شهر در توسعهی تاریخی خود، به اجتماعات خرد و متمایزی تقسیم میشود که به لحاظ فضایی در بخشها یا نواحی مختلف از یکدیگر جدا شدهاند. این جدایی همراه است با خرده فرهنگهایی که با ساکنان این اجتماعات عجین است. شیوهی دسترسی به منابع کمیاب و مطلوب از یکسو و ستیز بین گروهها برای دستیابی به این منابع، محورها و جهتگیری اساسی جامعهشناسی شهری رکس و مور را تشکیل میدهد. جهتگیریای که اساساً سیاسی است و به توزیع قدرت در شهر و جامعه برمیگردد.
░▒▓ نظریه شهری پال
■ پال نیز همانند رکس و مور، شهر را منبع جدید نابرابری در کنار نابرابریهای دنیای کار میداند؛ هر چند نظر وی نابرابری دستمزد در دنیای کار نیز عامل مهمی در تعیین نابرابریهای شهری است. وظیفهی جامعهشناسی شهری، مطالعه الگوهای توزیعی نابرابریهای شهری متأثر از فرایندهای دیوانسالاری و بازار است.
■ از دیدگاه پال، شهر یک نظام اجتماعی به لحاظ مکانی منفصل است و این بدان معنا نیست که شهر را میتوان مستقل از جامعهی گستردهتری که شهر جزیی از آن است، مطالعه کرد. شهر را باید به مثابهی یک قلمرو دید که فهم ما از آن کمک میگیرد تا جامعهای که آن را به وجود آورده است، بهتر بشناسیم. با این وصف، فرایندهای مهمی در شهر وجود دارد که باید مستقیماً شناسایی و تحلیل شوند.
■ مهمترین این فرایندها، توزیع منابع کمیاب شهری است وی شهر را این گونه تعریف میکند: «زمینهای برای نظامهای توزیع و پاداش که فضا یک عنصر مهم آن محسوب میشود».
■ به تعبیر پال دو دسته محدودیت وجود دارد؛ محدودیتهای فضایی و محدودیتهای اجتماعی که عمدتاً معرف توزیع قدرت در جامعه است. حاصل این دو محدودیت نیز، شکلگیری یک نظام اجتماعی اکولوژیک یا نظام اجتماعی فضایی است.
■ انتقادات چندی بر رویکرد پال وارده شده است که بعضی از آنها بازخورد مثبتی در کارهای بعدی پال داشته است:
۱. این انتقاد به سطح مدیران مورد مطالعه و میزان استقلال و آزادی عمل آنها برمیگردد.
۲. رویکرد پال عمدتاً محصول زمان خود، آن هم صرفاً کشورهای غربی بوده است. یعنی، زمانی که جامعه با گسترش دولت رفاه و طبقه متوسط دیوانسالار و افزایش قدرت و آزادی عمل متخصصان مواجه بوده است.
مآخذ:...
هو العلیم