برداشت از دکتر حسن عباسزاده؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
■ از آنجا که آنتروپورنری سازمانی به عنوان یک راهبرد اثربخش برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها شناخته شده است؛ بنا بر این، آنتروپورنری به معنی فرآیند کشف و بهرهبرداری از فرصتها به منظور ارزش آفرینی در حوزههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده و پایه و اساس توسعه پایدار و همه جانبه تلقی میشود.
■ به این ترتیب، توسعه آنتروپورنری نقش شایستهای برای حضور فعال در بازارهای جهانی، مقابله با رقبا، اشتغالزایی پایدار، توسعه عدالت، کاهش فقر و حل مشکلات جامعه، دولت و بخش عمومی دارد. توسعه آنتروپورنری فرآیندی پیچیده، بلندمدت و فراگیر است که البته، نقش بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها دارد. به طوری که امروزه، آنتروپورنری به استراتژیکترین و مهمترین ابزار توسعه اقتصادی جوامع پیشرفته تبدیل شده است. به همین دلیل گرایش به آنتروپورنری در سراسر دنیا افزایش یافته است. برای مثال، در کشور هند برای توسعه آنتروپورنری، سازمان ملی آنتروپورنری و توسعه کسبوکارهای کوچک ایجاد شده است. در حالی که در کشور مالزی وزارتخانههایی به نام وزارت توسعه آنتروپورنری ایجاد شده است. سایر کشورهای آسیایی نیز برای توسعه آنتروپورنری، علاوه بر کمکهای مالی و حقوقی، به ایجاد و گسترش زمینههای قانونی آن پرداختهاند؛ به طوری که امروزه، توسعه آنتروپورنری، به عنوان اجراییترین و عملیترین استراتژی برون رفت از بن بستها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی نیازمند شناسایی و رفع موانع آن است. ظرفیتسازی برای توسعه آنتروپورنری از یکسو مستلزم ارائه آموزشها و مهارتهای آنتروپورنری با رویکرد بازار محور و براساس نیازهای جامعه در همه سطوح آموزشی است، اما، از سوی دیگر، توسعه آنتروپورنری نیازمند شناخت و رفع موانع و ایجاد زمینههای مناسب جهت توسعه فعالیتهای تولیدی و خدماتی است. تردیدی نیست که حضور پررنگ دولت در اقتصاد و موانعی که برای رقابت موثر بخش خصوصی و کارآفرینان وجود دارد، توسعه آنتروپورنری را کند و ناممکن میسازد. شاید بتوان گفت که کارآفرینان قبل از آنکه رقابـت بخش خصوصی را برای فعالیتهای خود احساس کنند، موانعی مانند قوانین و مقررات اداری و انحصارات دولتی را مانع کسبوکار خود میبینند. در این نوشتار موانع و چالشهای توسعه آنتروپورنری در سازمانها از سه بعد عوامل ضد انگیزشی، موانع قانونی و محیط کسبوکار، ماهیت ساختار سازمانی مورد بررسی قرار میگیرد.
░▒▓ الف عوامل ضد انگیزشی آنتروپورنری سازمانی
■ ۱- خطرپذیری مالی زیاد (ترس از دست دادن سرمایه شخصی)
■ ۲- دستیابی به منابع مالی برای سرمایهگذاری (ترس از ناتوانی تهیه منابع مالی کافی برای راهاندازی کسبوکار)
■ ۳- موانع اداری (نگرانی از عدم امکان تأمین الزامات قانونی)
■ ۴- هزینهها و خطرات اجتماعی (نگرانی از فقدان احتمالی امنیت اجتماعی)
■ ۵- فساد اداری
■ ۶- فقدان مهارتها (ترس از نداشتن مهارت و تجربه مناسب و کافی)
░▒▓ ب موانع قانونی توسعه آنتروپورنری در زمینههای قوانین و مقررات بانکی، مالیاتی، قانون کار، صادرات و واردات، مالکیت معنوی و ثبت اختراع
ج ارزیابی محیط کسبوکار از نظر کارآفرینان برگزیده
■ بررسی موانع و مشکلات آنتروپورنری سازمانی بدون بررسی و شناخت محیط کسبوکار کامل نخواهد بود. مطابق نظر کارآفرینان برگزیده، نارساییهای محیط کسبوکار برای شرکتهای جدید و در حال رشد، به ترتیب اهمیت عبارت است از:
■ ۱- فقدان زیر ساختهای تجاری، تخصصی و حرفهای مورد نیاز شرکتهای جدید و در حال رشد
■ ۲- عدم حمایت هنجارهای اجتماعی و فرهنگی از آنتروپورنری
■ ۳- نبود زیر ساختهای مناسب فیزیکی برای شرکتهای جدید و در حال رشد
■ ۴- فقدان وجود حمایت مالی کافی برای شرکتهای جدید و در حال رشد
░▒▓ د- موانع و محدودیتهای سازمانی
■ برخی از مهمترین ابعاد موانع آنتروپورنری از بعد سازمانی عبارت است از:
■ ۱- ماهیت سازمانهای بزرگ: شرکتهای بزرگ برای انجام فعالیتهای کارآفرینانه مشکلاتی دارند که به وسعت و ماهیت خاص آنها ارتباط مییابد.
• ۱-۱- اولین مسأله این است که اندازه این گونه شرکتها ایجاب میکند تا مدیران برای اعمال کنترل، ساختار مشخصی را به وجود آورند.
• ۱-۲- مسأله برون سازمانی به وجود میآید که این گونه شرکتها بزرگتر میشوند و ردههای بیشتری به مدیریت اضافه میشود. افزایش ردههای مدیریتی به معنای افزایش فاصله عمودی بین مدیرعامل و سطوح پایینتر کارکنان است.
• ۱-۳- مسأله سوم در سازمانهای بزرگ نیاز به کنترل است. زمانی که شرکتی بزرگ میشود، نیاز به کنترل در آن بیشتر میشود. در نتیجه، مدیریت شرکت مجبور است، تا استانداردهای اجرایی ثابت و کمیتپذیری را ایجاد کند.
• ۱-۴- مسأله چهارم فرهنگ شرکت است. فرهنگ شرکت از جو نظام تشویق برخوردار است که از محافظهکاری در تصمیمگیریها حمایت میکند. اصول راهنمایی در فرهنگ سنتی شرکتها بر مبنای تابعیت از ساختار شرکت، گریز از اشتباهات یا دوری از شکست، پرهیز از ابتکار و انتظار دریافت دستورات، حفظ اصالتها و حمایت از گذشته است.
■ ۲- نیاز به سودهای کوتاهمدت: شرکتها دستیابی به سودهای کوتاهمدت را که معیار موفقیت در سازمانها است هدف قرار میدهند؛ بنا بر این، همواره فشار مداومی از سوی مدیریت عالی برای تنظیم استراتژیهایی که اقدامات کوتاهمدتی را در پیش میگیرند، وجود داشته است.
■ ۳- فقدان استعداد کارآفرینانه: معدودی آنتروپورنر واقعی در سازمانهای بزرگ وجود دارد. چرا که، آنها در وهله اول جذب سازمانهای بزرگ نمیشوند و زندگی کارآفرینانه مستقل را به یک زندگی با امنیت بیشتر در شرکت ترجیح میدهند.
■ ۴- شیوههای نادرست پاداش: اکثر سازمانها روشهای گوناگونی برای پاداش دادن به کارکنان خلاق دارند. شرکتها از برنامههای پرداخت پاداش برای سطح متفاوت کارکنان استفاده میکنند نه پاداشهای مادی و نه پاداشهای غیرمادی هیچ یک در سازمانهای سنتی، کارآفرینان سازمانی را تشویق نمیکنند.
░▒▓ راهکارهای توسعه آنتروپورنری سازمانی
■ روشهای توسعه آنتروپورنری سازمانی عبارت است از:
■ ۱- توسعه بینش: با ایجاد بینش مشترک، اهداف مدیران، رسالت سازمان و مأموریتهای آن برای افراد آنتروپورنر مشخص میشود و کارکنان این چشمانداز را شناخته و آن را درک میکنند.
■ ۲- تشویق نوآوری: نوآوری ابزار لازم برای آنتروپورنر است؛ بنا بر این، سازمانها باید نوآوری را به عنوان عامل اصلی در استراتژیهای خود به کار گیرند.
■ ۳- ایجاد جو کارآفرینانه در سازمان: به وجود آوردن فضای آنتروپورنری در سازمان و سرمایهگذاری در فعالیتهای کارآفرینانه موجب تجلی تفکرات جدید در یک محیط نوآور شده و باعث رشد بالقوه نوآوری میشود.
■ ۴- توسعه تیمهای آنتروپورنری: تیمهای آنتروپورنر مدیر و رهبر خود بوده و عملکردهای بالایی دارند از این رو، سازمانهای آنتروپورنر باید به دنبال ایجاد چنین تیمهایی باشند.
■ ۵- متعهد کردن سازمان: تعهد به آنتروپورنری در سازمان فقط میتواند یک فرآیند بالا به پایین باشد و تشویق آنتروپورنری نیاز به قدرت و اختیاراتی است که تنها از سوی ردههای بالای سازمان میتواند، اعمال شود.
■ ۶- تعیین شکل آنتروپورنری در سازمان: آنتروپورنری در سازمان اشکال مختلفی دارد و شکلی که مناسب یک سازمان باشد، ممکن است برای سازمان دیگر نامناسب باشد.
■ ۷- توسعه فرهنگ کارآفرینانه: فرهنگ سازمان آنتروپورنر باید با روشهای کارآفرینانه سازمان هماهنگ شود.
■ ۸- شناسایی استعدادهای کارآفرینانه: به منظور شناسایی افراد آنتروپورنر باید دو گروه مشخص شوند اول گروه نوآوران که از ذوق مدیریتی بهرهمند باشند. دوم اعضای بالقوه گروه هستند که برای مفهوم آنتروپورنری سازمانی به نوآوران یاری میدهند.
■ ۹- پاداش به کارآفرینان سازمانی: دادن پاداش به کارآفرینان موجب دلگرمی آنان به ارائه کار بیشتر و خلاق خواهد شد.
░▒▓ نتیجهگیری
■ آنتروپورنری سازمانی و توجه به آن، شرط اساسی در توسعه هر کشور در قرن بیست و یکم است. از این رو، در کشورهای مختلف توجه خاصی به آنتروپورنری سازمانی و کارآفرینان میشود و تقویت آنتروپورنری و ایجاد بستر مناسب برای توسعه آن، از ابزار پیشرفت اقتصادی کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه به حساب میآید. به منظور دستیابی به سازمان آنتروپورنر ضروری است که مدیران سازمانها ضمن ارزیابی محیط داخلی و خارجی سازمان، بسترها و زیرساختهای لازم را از ابعاد مختلف فردی، گروهی و سازمانی جهت ایجاد و تقویت آنتروپورنری سازمانی فراهم کنند تا با تدوین اهداف، استراتژی، ساختار، سیستمها و فرهنگ سازمانی مناسب با سازمانهای آنتروپورنر بتوان گامی ارزنده را در رشد و تعالی سازمانها برداشت که در صورت تحقق این امر، گسترش نوآوری و خلاقیت، بهبود سطح اشتغال در جامعه و رفاه اجتماعی، افزایش کمی و کیفی تولید، افزایش مزیت رقابت اقتصادی در عرصه جهانی و توسعه کشور را موجب خواهد شد.
برداشت از دنیای اقتصاد
هو العلیم