برداشت از ابن اخوه در ”آیین شهرداری در قرن هفتم هجری“؛ برای تأمل بیشتر
▬ روسای اصناف به نمایندگی از طرف حکومت شهری دارای وظایف اداری و مالی بودند و سمت مباشر مالی حاکم شهر را داشتند، حال آنکه روسای گیلدها دارای چنین وظایفی نبودند.
▬ روسای گیلدها را اعضای انجمن انتخاب میکردند درحالیکه روسای اصناف با توافق اعضا پیشنهاد میشد و حاکم شهر وی را رسماً منصوب میکرد. به این ترتیب، روسا یا کدخدایان اصناف در برابر حاکم شهر مسؤول وصول مالیات و اداره امور صنف خود بودند.
▬ اصناف شرقی هم از نظر ریختشناسی شهرها و قرار داشتن بازارها در جوار مسجد جامع و مساجد دیگر، و هم به سبب اوضاع و احوال اجتماعی دارای ارتباط نزدیکی با جامعه روحانیت بودند، درحالیکه گیلدها چنین خصیصهای نداشتند.
▬ گیلدهای غربی در شهرهایی که خودمختار و مستقل بودند، فعالیت میکردند و تفاوت و تمایز اساسی میان صنعت و بازرگانی از یکسو و کشاورزی از سوی دیگر، وجود داشت. به این ترتیب، فئودالها در قلعهها زندگی میکردند و صاحبان حرف و پیشهها در شهرها. از این رو، شهر و روستا کاملاً از یکدیگر متمایز بودند.
▬ حال آنکه در شهرهای شرق میانه، عاملان حکومت و زمینداران بزرگ جملگی در شهرها میزیستند و در نتیجه، محلههای شهر و اصناف شهری همراه با اجتماعات روستایی زیر سلطه آنان قرار داشتند.
▬ این امر از یکسو از آزادی و خودمختاری اصناف جلو میگرفت و از سوی دیگر، مانع تضاد و تنازع میان شالودههای تولید شهری و روستایی میشد. این تضاد و تنازع در مغرب زمین از عوامل موثر در پیدایش نظام سرمایهداری بود.
برداشت از دنیای اقتصاد
هو العلیم