فیلوجامعه‌شناسی

تأمل‌درحکمت‌فرهنگ‌عامه: ”سر و کیسه کردن“

فرستادن به ایمیل چاپ

برداشت آزاد از آریاادیب؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▬    این ضرب‌المثل که در زبان عوام «سرکیسه کردن» گفته می‌شود، در معنی استعاره‌ای کنایه از این است که همه‌ی موجودی و دارایی کسی را از او گرفته‌اند.
▬    امروز، در بیش‌تر خانه‌ها حمام وجود دارد، و مردم در خانه نظافت می‌کنند، و دست کم ماهی یک بار به آرایشگاه می‌روند، و موهای خود را نیز اصلاح می‌کنند، اما، در روزگار گذشته که وسایل نظافت و آرایش تا این اندازه وجود نداشت، کیسه کشی و سر تراشی در حمام‌های عمومی انجام می‌شد. یعنی، دلاک حمام نخست سر حمام کننده را کامل می‌تراشید، او را کیسه می‌کشید و، سپس، صابون می‌زد تا همه‌ی موهای اضافی و چرک‌های بدن او به کلی زدوده شود و شستشوی کامل انجام بگیرد.
▬    از این رو، سر و کیسه کردن، یعنی اصلاح کردن موی سر و کیسه کشیدن بدن، نزد مردم، شستشوی کامل به شمار می‌رفت، و هر کس این دو کار را با هم انجام می‌داد، آن چنان پاک می‌شد که به گمان خودش تا یک هفته نیاز به نظافت دوباره نداشت.
▬    امروزه، اگر چه عمل «سر و کیسه کردن» دیگر مورد استعمال ندارد، ولی، معنی استعاره‌ای آن باقی مانده است و در مورد کسی به کار می‌رود که دیگری چیزی پیش او باقی نگذاشته‌اند.

•    هر چند سر کیسه‌ی این طایفه مُهر است / کردیم «سر و کیسه» ولی اهل جهان را (عبدالغنی بیگ قبول)
مآخذ:...
هو العلیم

نوشتن نظر
Your Contact Details:
نظر:
<strong> <em> <span style="text-decoration:underline;"> <a target=' /> [quote] [code] <img />   
Security
کد آنتی اسپم نمایش داده شده در عکس را وارد کنید.