فیلوجامعهشناسی
• طوفانسازی مغزی(Brainstorming)، یک فرآیند تیمی منظم، به منظور ارتقاء خلاقیت در تصمیمسازی، و پدید آمدن شیوههای تازه حل مسأله است.
• مقصود اصلی، ایجاد شمار هر چه بیشتری از ایدهها در مورد یک موضوع معین است.
• ضرورت طوفانسازی مغزی، در افزایش قابل ملاحظه خلاقیت، سرعت در ایجاد راهحلها، پدیداری شرایط برابر برای همه اعضای تیم جهت مشارکت در تصمیمسازی، و مآلاً بهرهبرداری از توانمندیهای چند بعدی در خلق راهحلها، و نهایتاً تأمین مواد اولیه برای فرآیندهای بعدی تصمیمسازی است.
• طوفانسازی مغزی، یک مؤلفه ضروری برای تفکر مناسب و اثربخش است.
• به دو واژه سازنده عبارت ”طوفانسازی مغزی“ توجه کنید؛ وقتی در عمل، فرایند طوفانسازی مغزی را به اجرا درمیآورید، درک خواهید کرد که بواقع، معنای این عبارت چیست. ایدههایی در ذهن شما شروع به جاری شدن میکنند که هرگز تصورشان هم نمیکردید.
• قدرش را خواهید دانست، طوری که پس از آغاز این شیوه فکر کردن، دیگر حاضر نخواهید شد، به شیوههای قبلی خود برای کنکاش راجع به مسائل بازگردید.
█ طوفانسازی مغزی، چطور به فکر کردن شما کمک میکند؟
• کمک میکند که خوب اطلاعات لازم را جمعآوری کنید؛
• خلاقیت را تشویق میکند. افراد را تحریض مینماید تا شقوق مختلف را در نظر بگیرند. کمک میکند تا به اولین چیزی که به ذهنتان میرسد، بسنده نکنید.
• هر کسی را در گروه تصمیمسازی شما تشویق به مشارکت میکند؛
• فکر کردن را به تفریح بدل میکند و اینگونه، کمک میکند تا وقت بیشتری برای فکر کردن بگذارید.
█ توصیههای فردی برای طوفانسازی مغزی موفق
• آرام باشید. بگذارید فکر و خیال به راحتی وارد ذهنتان شود.
• به موضوع تمرکز کنید و اجازه ندهید هیچ فکر و دغدغه دیگری وارد ذهنتان شود.
• در درون، به دنبال نقد ایده خود نباشید.
• مخاطرات خلاقیت را به جان بخرید.
• تجربیات خود را باور کنید و از آنها به عنوان تخته پرشی برای برآمدن ایدههای جدید بهره ببرید. در جریان طوفانسازی مغزی، همه به تمام تجربیات قبلی خود احتیاج دارند.
• خیلی به کلماتی که استفاده میکنید، حساسیت نداشته باشید. فقط سعی کنید تا تصورات خود را بیان کنید.
█ پروتکل اجرایی
پس از آماده کردن خود، گام بعدی آن است که محیط خوبی برای خلق ایدهها در درون گروه مشاوران پدید آورید. وقتی به این کار موفق میشوید که هر ایدهای را تشویق کنید.
• ابتدا یک موضوع خوب تعریف کنید. برای این منظور مطمئن شوید که موضوع شما به حد کافی بسیط و قابل تمرکز است. اگر دریافتید چند بخشی است، آن را خرد کنید.
• قبل از تشکیل جلسه، برای مشاوران، یک بولتن زمینهای ارسال کنید تا اطلاعات اولیه در مورد موضوع را در اختیار ایشان قرار دهد.
• هر مکانی میتواند برای برقراری جلسه تیم مناسب باشد، ولی مکانهای دور هم، مناسبتر است.
• ایدهآل در یک گروه طوفانسازی مغزی، حضور یک صحنهگردان همراه با هشت تا دوازده عضو تیم است. نرمافزارهای تحت وب برای این کار، امکان حضور افراد بیشتر را در جریان طوفانسازی مغزی میسر ساختهاند. این برنامهها امکان ایجاد گروههای حرفهای طوفانسازی مغزی را در مورد مسائل مختلف فراهم ساخته است.
• در مورد ایدههای مطرح شده از سوی افراد، قضاوت نکنید. خوب یا بد. اصلاً اجازه ندهید تا راجع به ایدههای مطرح شده، جدلی در بگیرد.
• مشارکت هر کسی را در گروه مشاوران جلب کنید.
• روی ایدههای یکدیگر کار کنید.
• تمام ایدهها را ثبت کنید و چیزی را از دست ندهید. همه را به صورت نمودار درآورید و آنها را طوری نمایش دهید که همه اعضای تیم در حین بحث بتوانند ببینند(برای این کار نرمافزارهای ویژه وجود دارد. میتوانید از تمپلیتهای Visio هم استفاده کنید).
• از وجود یک پروژکتور و لپتاپ، یا در صورت عدم امکان، وایتبرد و ماژیک مطمئن، قبل از شروع کار اطمینان حاصل کنید تا هر ایده بمحض ایجاد نمایش داده شود.
• کمک کنید که ایدهها بوضوح بیان و ثبت شوند، ولی در این میان، مراقب باشید تا راجع به آنها مناقشه و قضاوت نکنید.
• ایدههای مشابه را تلفیق کنید. ولی باز هم مراقب باشید که این کار به قضاوت در مورد ایدهها منتهی نشود.
• اطمینان حاصل کنید که وقفهای در حین انجام کار پیش نمیآید.
• برای طرح هر ایده و برای کل فرآیند یک محدودیت زمانی تعیین کنید(دو ساعت استاندارد است).
• زود جمعبندی نکنید. صبر کنید تا کل فرآیند طوفانسازی مغزی به پایان برسد(ایده جدیدی خلق نشود یا ایدههای قبلی تکرار گردد).
• پس از مدتی، اعضای گروه مشاوران، به این نتیجه خواهند رسید که شرکتشان در جلسات گروه بیفایده است، چرا که به نظراتشان عمل نمیشود. از این رو، لازم است که مدام هدف و منظور تشکیل این جلسات را به آنها گوشزد کنید. هدف ”ایجاد تعداد هر چه بیشتری از ایدههاست“.
█ پروتکل تنظیم گزارش نهایی کار
• کلاً هیچ کار و مطالعهای را بدون گزارش تمام نکنید.
• پس از اتمام کار گروهی، ارزیابی و سپس تنظیم گزارش طوفانسازی مغزی به عهده شماست.
_____ارزیابی
• برای ارزیابی، بسته به موضوع، معیارهای فنی مستقلی وجود دارد.
• ولی انسجام منطقی، تجربیات موفق، انعطافپذیری و جامعیت، میتوانند معیارهای عمومی ارزیابی ایدهها باشند.
• ارزیابی، نباید از نوع صفر و یکی باشد، بلکه باید بر اساس نمره به هر معیار از صفر تا صد، و نهایتاً جمعبندی نمرات با احتساب وزن هر معیار صورت گیرد.
• در نهایت، هر ایده باید یک نمره صفر تا صد بگیرد.
_____گزارش نهایی یک طوفانسازی مغزی شامل فصول زیر است:
• موضوع.
• معیارهای ارزیابی ایدهها.
• ایدههای با ارزیابی بالا با نمره هر یک از آنها.
• هر تذکر قابل ذکری که در مورد هر ایده از سوی مشاوران مطرح شده است.
• پلان یا نقشه پیشرفت بحث.
• اسامی مشاوران.
• فهرست تمام ایدههای مطرح.