Encarta
///دوران ما قبل تاریخ و باستان
هومو ساپینس‌ها1 (انسان‌های جدید)، نخستین بار در اروپا، در اواخر دورة پالئولتیك2 (عصر سنگ قدیم) ظاهر شدند. آنها انسان‌های گردآور خوراك بودند كه جلوه‌های قابل توجهی از هنر را طی 25000 تا 10000 سال پیش، در بیش از 200 غار (در اسپانیا و فرانسه) از خود به جای گذاردند. حدود 10000 سال پیش، در پایان دورة پلایستوسن3 (نزدیكترین عصر یخبندان)، آب و هوا رو به بهبود نهاد و رفته رفته، به وضع آب و هوای امروزی نزدیك شد. در این هنگام، انسان‌های نئولتیك4 (عصر نوسنگی) اقتصاد‌های كشاورزی پدید آوردند كه خصوصاً در نواحی بالكان و دانوب (در فرهنگ‌های مشهور به فرهنگ استارچوو5– نزدیك بلگراد در صربستان امروز– و فرهنگ دانوبی) متمركز بود. در جنوب بالكان، فرهنگ سسكلو6 (در تِسالی7) در 5000 سال پیش از میلاد اشكال پیچیده‌ای از شهر‌های اولیه را ایجاد كردند، این فرهنگ به نوبه خود، به فرهنگ دیمینی8 (این نیز در تسالی) منجر شد كه با قصبات برج و بارودار شناخته می‌شود. حفاری‌ها در بالكان نشان داده‌اند كه مس در این ناحیه در حدود 4000 سال پیش، در میان فرهنگ وینکا9(3000-4500 سال پیش از میلاد) به كار رفته است. در همین زمان تجارت بویژه تجارت از مبدأ بالتیك بیش از پیش اهمیت می‌یافت. در اروپای مركزی (بوهمیا10)، انبار‌های بزرگ مس و قلع منجر به تكنولوژی برنز در خلال سومین هزاره قبل از میلاد شد.
معمولاً گور پادشاهان یا اشراف در این دوره توسط پشته‌‌ها یا مقبره‌هایی پوشیده می‌شد، اما از اواخر هزاره دوم ق.م. تغییری روی داد؛ خاكسترسازی اجساد معمول گردید و دفن كوزه حاوی خاکستر (در میدان كوزه‌ها) رسم شد.
////ورود هند و اروپاییان
پژوهش‌ها دقیقاً منشأ زبان‌های هند و اروپایی را كه در غالب ممالك اروپایی بدان‌ها تكلم می‌شود، معلوم نکرده‌اند. برخی متخصصان معتقدند كه فرهنگ كورگان11 كه در شمال دریای سیاه در حوالی 2500 سال ق.م. آغاز گردید، همان فرهنگ هند و اروپایی نخستین است. بر اساس این تئوری، هندواروپاییان، به سوی اراضی بالكان هجوم آوردند، و در این ناحیه در حوالی 2200 ق.م. مستقر شدند؛ سپس در سراسر اروپا گسترش یافتند. بنابراین، مردم عصر برنز میانی در بالكان و اروپای مركزی به زبان‌های هندواروپایی سخن می‌گفتند. صرفنظر از تمدن‌های كرِت و یونان، در دو هزار ق.م.، بیشتر اروپای عصر برنز بی‌سواد بوده‌اند.
نخستین تمدن اصلی كه در اروپا بلوغ یافت، تمدن كرِت در دو هزار پیش از میلاد بود. این جامعه عصر برنز كه پس از پادشاهی افسانه‌ای مینوس12، مشهور به تمدن مینوآن13 شد، در حوالی 1600 ق.م.، مغلوب تمدن اژین14 شد. زمان ورود نخستین مهاجمان یونانی به سرزمین یونان محل مناقشه است. بسیاری بر سر تاریخ تقریبی 1900 ق.م. توافق دارند. در 1400 ق.م. این یونانیان كه پس از ایجاد شهر اصلی‌شان به نام مایسنی15 به مایسنی‌ها موسوم شدند، اراضی دوری16 را تصرف كردند. تمدن مایسنی روابط تجاری با خاورمیانه و بریتانیا داشت. اما پس از 1200 ق.م.، جامعه مایسنی تقریباً به كلی مضمل شد. وقوع این اضمحلال، به علت تاخت و تازهایی كه از جانب شمال، یحتمل از سوی یونانیان دوری كه از لحاظ فرهنگی كمتر توسعه یافته بودند، اما زبان سلاح آهنین را خوب بلد بودند، واقع شد. بنابراین، آغاز عصر آهن در یونان با قهقرای فرهنگی مصادف شد.
1 Home sapiens.
2 Palaeolithic.
3 Pleistocene.
4 Neolithic.
5 Starčevo.
6 Sesklo.
7 Thessaly.
8 Dimini.
9 Vinča.
10 Bohermia.
11 Kurgan.
12 Minos.
13 Minoan.
14 Aegean.
15 Mycenae.
16 Dorian.
