برداشت 
از شادی آذری؛ ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ دیروز، آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعلام کرد: قصد دارد جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۱۲ را به طور مشترک به الوین الیوت راث و لوید استوول شپلی، دو اقتصاددان امریکایی اهدا کند. این جایزه به خاطر مطالعه این دو استاد دانشگاه بر روی نظریه «تخصیص‌های پایدار و اجرای طراحی بازار» به آنان تعلق می‌گیرد. الوین الیوت راث، متولد ۱۹ دسامبر ۱۹۵۱ و استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه هاروارد است و لوید استوول شپلی متولد ۲ ژوئن ۱۹۲۳، ریاضی‌دان و اقتصاددانی است که در دانشکده‌های ریاضیات و اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا تدریس می‌کند.
░▒▓ تخصیص‌های پایدار، از نظریه تا عمل
▬ جایزه نوبل اقتصادی، امسال، به حل یکی از مشکلات مهم اقتصاد اختصاص یافت: چگونه می‌توان عوامل متفاوت را تا حد ممکن به بهترین نحو با هم جفت کرد. به عنوان مثال، دانش‌آموزان باید با مدارس خود جفت شوند، اهداکنندگان اعضای بدن باید با بیماران نیازمند پیوند، جفت شوند. چگونه می‌توان این جفت‌یابی را به بهترین نحو ممکن انجام داد؟ چه روش‌هایی برای چه گروه‌هایی مفیدند؟ جایزه نوبل اقتصاد امسال به دو استاد دانشگاه تعلق گرفت که توانستند در گذار از تئوری محض «تخصیص‌های پایدار» به طراحی عملی موقعیت‌های بازار، به پاسخ این پرسش‌ها دست یابند.
▬ لوید شپلی، از نظریه بازی‌های مشارکتی برای مطالعه و مقایسه روش‌های مختلف جفت‌یابی استفاده کرد. نکته کلیدی این است: تنها زمانی می‌توان اطمینان حاصل کرد که یک جفت‌یابی، پایدار خواهد ماند که هیچ دو عاملی را نتوان یافت که جفت شدن با هم را بر جفت فعلی خود ترجیح دهند. شپلی و همکارانش از روش‌های خاصی – موسوم به الگوریتم گیل-شپلی – استفاده کردند. این روش همیشه اطمینان حاصل می‌کند که جفت یابی، پایدار خواهد بود. علاوه بر این چنین روش‌هایی هم‌چنین، انگیزه‌های عوامل را برای دست‌کاری در فرآیند جفت‌یابی محدود خواهد ساخت. شپلی موفق شد نشان دهد که چگونه طراحی خاص یک روش می‌تواند به طور سیستماتیک به هر یک از طرفین بازار نفع برساند.
▬ از سوی دیگر، الوین راث متوجه شد که نتایج نظریه شپلی می‌تواند عملکرد بازارهای مهمی را در عمل روشن سازد. راث و همکارانش در یک سری مطالعات تجربی نشان دادند که در تشخیص موفقیت مؤسسات خاص بازار، ثبات، نقشی کلیدی ایفا می‌کند. پس از آن راث توانست این نتیجه خود را در آزمایشات سیستماتیک آزمایشگاهی به اثبات رساند. او هم‌چنین، در طراحی دوباره مؤسسات موجود برای جفت کردن پزشکان تازه‌کار با بیمارستان‌ها، دانش‌آموزان با مدارس و اهداکنندگان اعضای بدن با بیماران، کمک‌های موثری ارائه کرد. همه این اصلاحات بر پایه الگوریتم گیل-شپلی انجام شد که همراه بود با برخی اصلاحات دیگر که در آن‌ها جزئیات خاص و محدودیت‌های اخلاقی از جمله حذف پرداخت‌های جانبی هم در نظر گرفته شد.
▬ گر چه این دو محقق، مستقل از یکدیگر کار کردند، اما، تلفیق نظریه پایه‌ای شپلی و بررسی‌های تجربی، آزمایشات و طراحی عملی راث، زمینه مناسبی را برای تحقیقات به وجود آورد و موجب بهبود بسیاری از بازارها شد. آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعلام کرد که این جایزه به یک نمونه بارز از مهندسی اقتصادی تعلق گرفته است.
مآخذ:...
هو العلیم
