برداشت 
آزاد از محمود متوسلی؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ عوامل مهم و تعیین‌کننده در توسعه اقتصادی از دید اسمیت (Adam Smith, 1723-1790) عبارتند از:
• فراوانی منابع طبیعی.
• پیشرفت فنّاوری که در نتیجه، گسترش تقسیم کار حاصل می‌شود.
• آزادی واحدهای اقتصادی خصوصی از امیال شخصی، و سازمان‌های انحصاری از نهادهای ساختگی مضر همانند رجحان‌ها و ارشدیت‌های ویژه، و آزادی از سیاست‌های رسمی و عواملی که انگیزه‌های فردی را از بین می‌برد یا از مسیر طبیعی منحرف می‌نماید.
▬ اسمیت، منبع اصلی پیشرفت اقتصادی را در «کار» و کوشش فرد جهت بهبود موقعیت اقتصادی یا مرتبه اجتماعی خویش می‌داند.
▬ اسمیت به مسأله تقسیم کامل و آزاد کار بسیار اهمیت می‌دهد و آن را لازمه توسعه اقتصادی به شمار می‌آورد.
▬ او به آزاد گذاشتن تمایلات بدون محدودیت اعتقاد ندارد، بلکه بر عکس، معتقد به اصول اخلاقی و پشتیبانی اجرایی دولت در اجرای عدالت اجتماعی است.
▬ اسمیت به اهمیت مبادله و تجارت توجهی خاص دارد، و مزیت‌های حاصل از مبادله را یادآور شده، منافع متقابل تجارت را بر اساس اصل مزیت مطلق مورد تأکید قرار می‌دهد. گسترش تجارت، سبب گسترش بازار می‌شود.
▬ در بعد اقتصاد داخلی و واحدهای اقتصادی، اسمیت به اهمیت پس‌انداز در ایجاد ظرفیت‌های مولد می‌پردازد و افزایش پس‌انداز را عامل مهمی ارزیابی می‌کند و معتقد است بخش خصوصی معرف امساک و پس‌انداز و دولت به دلیل سوء مدیریت و عدم انگیزه‌های اصلی اقتصادی، مظهر اسراف و ولخرجی و ترمز حرکت موتور توسعه است. او هم‌چنین، به روند کاهش سود و افزایش دستمزدها در روند توسعه اقتصادی می‌پردازد.
▬ وی اگر چه به ابعاد مادی عوامل توسعه بسیار اهمیت می‌دهد، ولی، ابعاد اخلاقی، اجتماعی و انسانی آن را نیز فراموش نمی‌کند.
▬ در خصوص تقسیم کار، ضمن ارائه تحلیل کاملی از فواید آن و ارتباط تنگاتنگ تقسیم کار و وسعت بازار و اثر آن در رشد ثروت و درآمد، به زیان‌های تقسیم کار به لحاظ انسانی نیز توجه دارد، از جمله اینکه کارگر با انجام کار یکنواخت و استفاده اندک از توانایی فکری خود ممکن است دچار رکود فکری شود. البته، به عقیده وی با آموزش‌های مستمر می‌توان این نارسایی را برطرف نمود.
▬ خوش‌بین است که اشتیاق و علاقه به بهبود شرایط زندگی و عقلانیت طبیعت (خرد طبیعت)، به عنوان نیروهای مثبت در مقابله با اثرات سوء سیاست‌های دولت عمل می‌کنند و در بسیاری از موارد شکوفایی و توسعه اقتصادی را فراهم می‌آورند.
▬ آدام اسمیت، اساس توسعه اقتصادی را بر فعالیت آزاد انسان قرار می‌دهد و یک بازار کاملاً رقابتی و آزاد را مورد تأکید قرار می‌دهد. در نهایت اینکه، آدام اسمیت آزادی را «حق طبیعی» انسان دانسته معتقد است استقرار کامل آن در جوامع انسانی بهترین انگیزه و محرک برای توسعه صنایع و افزایش کارایی خواهد بود و رعایت آن در سطح بین‌المللی اساسی‌ترین عامل در برقراری صلح بین ملل مختلف به شمار می‌رود.
░▒▓ مزایای تقسیم کار
▬ آثار تقسیم کار بر حرفه‌ها و مشاغل عمومی یک جامعه زمانی محسوس است که چگونگی روند فعالیت‌های تولیدی را در بعضی از صنایع خاص مورد بررسی قرار دهیم. افزایش کمّی در مقدار تولید که نتیجه مستقیم تقسیم کار است، سه خصوصیت مختلف را به همراه دارد:
• بالا بردن میزان مهارت کارگران.
• صرفه‌جویی در وقت که در بخش‌های مختلف یک فعالیت به طور معمول تلف می‌شود.
• اختراع ماشین‌های بسیاری که انجام کارها را به شکل خط تولید امکان‌پذیر ساخته، یک فرد را قادر می‌سازد که کار چندین نفر را انجام دهد.
▬ تقسیم کار و تمایل به انجام مبادلات. انگیزه تقسیم کار از نبوغ و ذکاوت بشری حاصل نشده است، بلکه ضرورتی است که به تدریج و در نتیجه، فرعی تمایل (غریزه) مشخص طبیعی در انسان به وجود می‌آید و به طور عمده می‌توان آن را در رغبت انسانی به مبادله، معامله و رد و بدل کردن یک کالا در مقابل، کالای دیگر خلاصه نمود. این در حقیقت، همان مبنای به وجود آمدن مزیت تقسیم کار است. همه افراد با اتکا به مبادله زندگی می‌کنند و خود تا حدودی به یک تاجر مبدل می‌شوند و جامعه نیز به سمت یک جامعه تجاری پیش خواهد رفت؛
▬ تقسیم کار و وسعت بازار. وسعت و گسترش تقسیم کار بنا به وسعت بازار محدود می‌گردد. منافع حاصل از مبادله دوطرفه و مشترک است؛ به عبارت دیگر تقسیم کار باعث شده مزایای حاصل بین تمام افراد شاغل در مشاغل مختلف توزیع شود. هرچه مبادلات تجاری خارجی گسترده‌تر شود، قدرت تولید داخلی بهبود یافته، بر تولید سالانه افزوده می‌شود. در نتیجه، درآمد حقیقی و ثروت جامعه سیر صعودی طی خواهد نمود. منافع تجارت خارجی نصیب همه کشورهایی خواهد شد که درگیر این فرایندند.
░▒▓ تراکم سرمایه
▬ پیش‌نیاز تقسیم کار، تجمع سرمایه است و هر چه سرمایه بیشتری متراکم گردد، نیروی کار می‌تواند به نسبت بیشتری تقسیم شود. با تقسیم بیشتر و بیشتر کار، مقدار موادی که کارگران مشابه به کار می‌گرفته‌اند با نسبت بالایی فزونی می‌یابد، فعالیت هر فرد به تدریج به ساده‌ترین درجه کاهش پیدا می‌کند و ماشین‌های جدید برای تسهیل و ایجاد خط تولید اختراع می‌شود. آثار تبعی آن گسترش اشتغال و افزایش تولیدات خواهد بود.
▬ تراکم سرمایه و رابطه آن با امساک، پس‌انداز و اسراف. حجم سرمایه با امساک افزایش و با اسراف و ولخرجی کاهش می‌یابد. اگر چه صنعت زمینه‌ساز تراکم و گسترش امساک است، ولی، امساک علت اصلی افزایش سرمایه محسوب می‌شود. افزایش ذخیره می‌تواند هم‌چنین، محرک افزایش تعداد صنایع و در نتیجه، افزایش ارزش تولید سالانه باشد. ملل بزرگ هرگز به دلیل فعالیت بخش خصوصی به فقر و ورشکستگی دچار نمی‌شوند؛ در حالی که گاه به دلیل اسراف و سوء مدیریت بخش دولتی، با ورشکستگی و فقر رو به رو می‌شوند و این زمانی است که قسمت اعظم یا تقریباً، تمام درآمد دولتی صرف نگهداری نیروهای غیرمولد شود. خدمات آن‌ها علی‌رغم اینکه محترم، مفید و ضروری است، بر حجم تولیدات جامعه اضافه نمی‌کند.
▬ تراکم سرمایه، نیروی کار و تولید ملی. ارزش تولید سالانه زمین و نیروی کار یک کشور فقط از دو طریق افزایش می‌یابد: افزایش تعداد کارگران مولد یا افزایش توان تولید آن دسته از کارگرانی که قبلاً شاغل بوده‌اند. در هر دو حالت تقریباً، همیشه سرمایه اضافی ضرورت دارد.
▬ رفتار درازمدت دستمزدها و سود. افزایش تقاضا برای مزدبگیران فقط زمانی امکان دارد که درآمد و سرمایه یک کشور افزایش یابد؛ لذا، با افزایش ثروت ملی یک کشور تقاضا برای طبقه مزدبگیر فزونی می‌گیرد و احتمالاً، بدون افزایش ثروت ملی، این امر ممکن نیست. افزایش و کاهش سود و سرمایه به همان عواملی بستگی دارد که افزایش و کاهش دستمزدها را موجب می‌شود؛ روش‌های نوین تجاری و دست‌یابی به سرزمین‌های جدید، رقابت را کاهش و نرخ سود را با امکانات سرمایه‌ای قدیم افزایش داد. در کشوری که نیروهایش در سطح اشتغال کامل به کار گرفته شود و گسترش بیشتری با توجه به موقعیت مشخص آن امکان‌پذیر نباشد، هم دستمزدها، و هم سود سرمایه کاهش خواهد یافت.
▬ قوانین طبیعی و توسعه اقتصادی. اسمیت اجرای قانون طبیعت را مهم‌ترین وسیله‌ی ارتقای نرخ رشد اقتصادی می‌داند. قانون طبیعی انسان را بر اساس تمایلاتش به حفظ و حراست از حقوق و منافع خویشتن، البته، در چهارچوبی که حقوق و منافع دیگران نیز مورد حمایت قرار گیرد، هدایت می‌کند. این ساختار اقتصادی با «دست نامرئی» و بر اساس رقابت، به طور کامل هدایت و کنترل می‌شود. در صورت شکل‌گیری چنین جریانی در جامعه به تدریج درآمد ملی افزایش می‌یابد و توان و انگیزه برای بهبود خلاقیت‌ها افزایش یافته، جریان مستمر و پایداری از رشد اقتصادی و گسترش فعالیت‌ها شکل می‌گیرد.
مآخذ:...
هو العلیم
میشه خواهش کنم وضعیت فعلی اقتصاد ایران و ریشه های مشکلات ان را از دیدگاه اسمیت بیان کنید
---------------------------
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام و احترام
خب؛ کلید اصلی افزایش ثروت ملل در دیدگاه اسمیت، بی گمان تقسیم کار کامل است. هر چه تقسیم کار کامل تر اتفاق بیفتد، میزان تولید ثروت در ملت افزایش می یابد. این دید اسمیت است.
و از این دید، هر نوع پایبندی و محدودیت در تقسیم کار مانع رشد است. این محدودیت ها، هم درون زا هستند و هم برون زا. درون زا مانند قوانین دست و پاگیر کار و التزام به عدالت گستری و حمایت از اقشار فرودست، و برون زا، مانند تحریم ها و امتیازات و کنترل های گمرکی و اصرارها بر میزان تراز بازرگانی و... از این دست.
به هر تقدیر، اقتصاد امروز پیچیدگی هایی دارد که هر چند نظریات کلاسیک بخش قابلی از آن را توضیح می دهند، ولی ترمیم و تلفیق سازه های نظری کلاسیک با بصیرت های فراگیر و میان رشته ای لازم است. در این میان، خصوصاً تأملات تاریخی و اخلاقی الحاقات لازم بر نظریه لیبرال کلاسیک هستند.