فارس
عنوان: واقعیتهایی درباره مذاکرات هستهای ایران با ۱+۵
تاریخ: ۳ جولای ۲۰۱۲
░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓
به نام خداوند بخشنده مهربان
چارچوبی برای گفتوگوی جامع و هدفمند در راستای همکاری طولانی مدّت بین هفت کشور
░▒▓ الف: اصول راهنما
طرفین در خصوص موارد زیر توافق و تاکید کنند:
۱. حسن نیت؛
۲. روحیه همکاری؛
۳. احترام متقابل؛
۴. اجتناب از اقداماتی که ناقض حسن نیت، روحیه همکاری و احترام متقابل باشند؛
۵. اولویت بخشیدن به مسائل مربوط به منافع دوجانبه؛
۶. در نظر گرفتن NPT به عنوان اساس گفتوگوها؛
۷. تعهد به حقوق و تعهدات مشخص شده در NPT و
۸. اجتناب از پیش شرطها و موافقت برای ادامه گفتگوهای طرفین در فرایند جدیدی که حائز ویژگیهای زیر باشد:
۱) جامع؛
۲) طولانی مدت؛
۳) پایدار؛
۴) مورد توافق هر دو طرف؛
۵) سازنده؛
۶) دارای اقدامات ملموس؛
۷) مبتنی بر رویکرد قدم به قدم؛ و
۸) بر اساس اقدام متقابل باشد.
░▒▓ ب: اهداف
۱. بازگرداندن پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام به حالت عادی با لغو کامل تحریمهای یکجانبه و چندجانبه شورای امنیت علیه ایران.
۲. دادن اطمینان و ضمانت به جمهوری اسلامی ایران برای برخورداری عملی ایران از تمامی حقوق هستهای [خود] در چارچوب NPT و قوانین آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در ازاء اجرای تعهدات پادمانی آن (آژانس) [از طرف ایران].
۳. دستیابی به همکاری هستهای پایدار برای انتقال فناوریهای پیشرفته.
۴. منعقد کردن توافقی همهجانبه درباره تعهدات جمعی در عرصههای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و همکاریهای بینالمللی.
░▒▓ ج. موضوعات
▬ موضوعات هستهای
▬ موضوعات غیر هستهای
░▒▓ د. ساختار و روند
۱. زمانبندی:
• جلسه (هایی) بین دکتر سعید جلیلی و خانم اشتون و نمایندگان شش کشور: هر سه ماه.
• جلسه (های) سطح کارشناسان بین هفت کشور، به ریاست معاونین دکتر جلیلی و خانم اشتون: قبل از هر نشست اصلی
۲. دستور کار:
• ترکیب مجموعهای از موضوعات هستهای و غیر هستهای بر اساس اولویتهای پیشنهادی جلسات معاونین
۳. دستور کار جلسه مسکو: طرحهای پیشنهادی جمهوری اسلامی و طرح پیشنهادی ۱+۵ که در خلال جلسه بغداد مطرح شدند
░▒▓ ه. گامهای متقابل
به منظور تحقق بخشیدن به اهداف مذکور و به خاطرِ:
▬ اول، هموار کردن مسیر موفقیت گفتگوها از لحاظ حقوقی و فنّی به نحوی که تعهدات و حقوق مشروع و قانونی را زیر پا نگذارد.
▬ دوم، تعیین گامهای دو جانبه و توافق بر سر آنها به گونهای که بتواند پیامد نهایی فرایند گفتوگوها (یعنی عادی کردن پرونده هستهای ایران در شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکّام، همراه با لغو تمامی تحریمهای شورای امنیت و سایر تحریمها) را تعیین کند.
▬ سوم، تسهیل و تسریع ارائه تعریف از «گامهای اعتماد ساز متقابل» و «گزینههای مطلوب برای همکاری» در زمینه مسائل هستهای و غیر هستهای.
طرفین، خود را متعهد خواهند دانست تا:
۱. گامهای اعتماد ساز متقابل را به نحوی «همزمان»، «معادل» و «متوازن» تعریف و اجرا کنند و
۲. به حقوق و تعهدات در نظر گرفته شده در NPT متعهد بمانند.
بنا بر این، هیچ توافقی نباید و نمیتواند حقوق و تعهدات در نظر گرفته شده در NPT را تضعیف کند، یا به گونهای تفسیر شود که آنها را محدود یا زایل کند.
░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓
░▒▓ الف. موضوعات هستهای ( مورد ب. که احتمالاً به موضوعات غیر هستهای مربوط میشود، منتشر نشده است).
░▒ گام اول: دستورالعملها
آغاز همکاری و گامهای متقابل به زمینهای مناسب و چشمانداز روشنی از فرایند کار نیاز دارد. در چنین زمینهای، گواهی طرفین به [پایبند ماندن آنها به] مطالبات یکدیگر، نشاندهنده تعهد لازم برای اتمام فرایند گفتگوهاست.
▬ جمهوری اسلامی ایران بار دیگر به تعهدات خود بر اساس NPT تأکید کرده و بر اساس فتوای رهبر عالیقدر خود علیه تسلیحات هستهای، مخالفت خود را با چنین سلاحهایی اعلام کند.
▬ ۵+۱ بر اساس بند چهاز NPT، حقوق هستهای ایران، به خصوص فعالیتهای غنیسازی آن را به رسمیت بشناسد و آن را به طور صریح اعلام میکند.
▬ گام دوم: اقدامات شفافسازی
▬ جمهوری اسلامی ایران، کما فی السابق، همکاری گسترده خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در چارچوب تعهدات پادمانی و قانونی آن ادامه خواهد داد. از آنجا که درباره فعالیتهای هستهای سابق ایران، اتهامات و ابهامات بیاساسی مطرح شده است، از ایران خواسته میشود خارج از تعهدات قانونی خود به چنین ادعاهایی پاسخ دهد؛
▬ جمهوری اسلامی ایران به گونهای شفاف، با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در مورد وجود «جنبههای نظامی احتمالی» در برنامه هستهای خود همکاری خواهد کرد.
▬ ۵+۱ در راستای شفاف کردن مقاصد خود، تمامی تحریمهای یکجانبه و چندجانبه علیه ایران را (خارج از چارچوب شورای امنیت) فسخ خواهد نمود.
░▒ گام سوم: گامهای اعتمادسازی
فعالیتهای غنیسازی جمهوری اسلامی ایران که سوخت غنیشده مورد نیاز رآکتور هستهای تهران را تأمین میکنند، دائماً تحت نظارت بازرسان و دوربینهای آژانس قرار دارند. از جمهوری ایران خواسته شده است اقدامات اعتماد ساز بیشتری در این باره انجام دهد، گرچه ایران تعهد بیشتری در این خصوص ندارد:
▬ جمهوری اسلامی ایران برای تأمین سوخت غنیشده مورد نیاز برای رآکتور هستهای تهران با ۱+۵ همکاری خواهد نمود.
▬ ۵+۱ به خاطر ایجاد اعتماد در زمینه مقاصد خود، تحریمها را لغو و پرونده هستهای ایران را از دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خارج خواهد کرد.
░▒ گام چهارم: تقویت همکاری در زمینه منافع دو جانبه
طرفین به منظور افزایش اعتماد و اطمینان و محقق کردن منافع یکدیگر موافقت خواهند کرد تا همکاریهای خود در موضوعات زیر را آغاز کرده و آنها را افزایش دهند:
▬ اولویتهای جمهوری اسلامی ایران: طراحی و ساخت نیروگاههای هستهای و رآکتورهای تحقیقاتی
▬ اولویتهای ۱+۵: رآکتورهای تحقیقاتی آب سبک، ایمنی و امنیت هستهای، همجوشی هستهای
░▒ گام پنجم: تقویت همکاریهای مشترک
طرفین در راستای هدف گسترش دادن ابعاد اطمینان و اعتماد خود و انجام دادن فعالیتهایی در زمینه منافع مشترکشان در حوزههای غیر هستهای، توافق خواهند کرد تا همکاریهای خود را در موضوعات زیر آغاز کنند:
▬ اولویتهای جمهوری اسلامی ایران: موضوعات منطقهای به خصوص سوریه و بحرین
▬ اولویتهای ۱+۵: مبارزه با راهزنان دریایی و مواد مخدر
░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓░▒▓
░▒▓ بررسی و ارزیابی طرح پیشنهادی ۱+۵
بعضی از گزارههای موجود در طرح پیشنهادی ۱+۵، نادرست؛ بعضی از آنها مبهم؛ بعضی مغایر با اسناد بینالمللی و بعضی با واقعیت ناهمخوان هستند:
░▒ الف. «متوقف کردن تمام فعالیتها در فوردو، از جمله غنیسازی ۵% و ۲۰% (هر دو) و نصب سانتریفیوژهای بیشتر و قطعات یدکی بیشتر برای سانترفیوژها».
▄ نکات:
▬ فعالیتهای غنیسازی ۵ درصد و نصب سانترفیوژهای بیشتر و قطعات یدکی آنها ارتباط مشترکی با غنیسازی ۲۰ درصد ندارند.
▬ در فوردو فعالیتهای دیگری جریان دارند که مربوط به غنیسازی ۲۰ درصد نیستند.
░▒ ب. «منتقل کردن اورانیوم غنیشده ۲۰ درصدی به یک کشور سوم تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی».
▄ نکات:
▬ بین انتقال مواد خام ۲۰ درصدی به خارج از کشور و غنیسازی ۲۰ درصدی ارتباطی وجود ندارد. تمام مواد خام، تحت «نظارت»، «مجوز» و «بازرسیهای سرزده» آژانس هستند.
▬ ارتباطی بین انتقال مواد خام ۲۰ درصدی به خارج از کشور و غنیسازی وجود ندارد، چرا که قرار است مواد خام مورد نظر در آنجا تحت نظارت آژانس باشند، که این امر در همین ایران رعایت میشود.
░▒ ج. «تعطیل کردن تأسیسات فوردو نگرانیهایی مبنی بر اینکه این تأسیسات برای استفادههای نظامی در نظر گرفته شدهاند را رفع خواهد کرد».
▄ نکات:
▬ این تأسیسات، پایگاه نظامی نیستند و دلیلی برای نگاه اینچنینی به آن وجود ندارد.
▬ از هیچکدام از تجهیزات و لوازم به کار رفته در این تأسیسات و به خصوص از تجهیزات مربوط به جمعآوری مواد غنیشده در آن، نمیتوان برای جمعآوری مواد غنیشده در سطح بالا استفاده کرد؛ نه طراحی و نه سیستم آن نیز چنین قابلیتی ندارند.
▬ مدیر کل آژانس به صراحت تأیید کرده است که تمام تجهیزات و فعالیتهای فوردو برای اهداف صلحآمیز بوده و تحت نظارت آژانس هستند.
░▒ د. «دغدغههای... مربوط به تأسیسات فوردو... زیرا این تأسیسات در داخل پایگاهی نظامی واقع شده است».
▄ نکات:
▬ این تأسیسات در پایگاه نظامی واقع نشده است.
▬ محدودیتی برای دسترسی قانونی بینالمللی به این تأسیسات (دسترسی آژانس) وجود ندارد.
░▒ ه . «دغدغههای... مربوط به تأسیسات فوردو...؛ زیرا این تأسیسات به شدت حصاربندی شدهاند».
▄ نکات:
▬ محافظت از تأسیسات هستهای نه تنها مجاز، بلکه ضروری است.
▬ مکانیسمهای تعریفشده بینالمللی برای امنیت هستهای، بر نیاز به محافظت شدید از تأسیسات هستهای تأکید میکنند.
▬ تهدیدهای دائمی علیه این تأسیسات و تأسیسات غنیسازی و تهدیدهای مداومی که علیه دانشمندان هستهای وجود دارد ـ که همگی نقض منشور سازمان ملل و قطعنامههای آن هستند ـ امنیت بیشتر این تأسیسات را ایجاب میکند.
▬ در شرایطی که ما با تهدیدهای دائمی مواجه هستیم لازم است تأسیسات بنیهداری داشته باشیم تا بتوانیم از فعالیتهای غنیسازیمان محافظت کنیم.
░▒▓ و. «دغدغههای... مربوط به تأسیسات فوردو...، زیرا آنها برای اهداف تجاری، بسیار کوچک هستند».
▄ نکات:
▬ تأسیسات فوردو هرگز برای اهداف تجاری ساخته نشدهاند.
▬ هدف اصلی تأسیسات فوردو، محافظت از آن در برابر تهدیدها است، امّا از آن برای غنیسازی ۲۰ درصد، فعالیتهای تحقیق و توسعه، آزمایشگاه، انبارهای ذخیره و غیره نیز استفاده میشود.
▬ در شرایطی که ما با تهدیدهای دائمی مواجه هستیم لازم است تأسیسات بنیهداری داشته باشیم تا بتوانیم از فعالیتهای غنیسازیمان محافظت کنیم.
░▒▓ ز. «توافق درباره این موارد به هم مرتبط (متوقف کردن، تعطیلی، انتقال) ضروری است».
▄ نکات:
▬ تعطیلی تأسیسات فوردو هیچ ارتباطی با [غنیسازی] ۲۰ درصد ندارد، چرا که در این تأسیسات فعالیتهای مختلفی غیر از تولید مواد خام ۲۰ درصدی انجام میشوند.
▬ انتقال مواد خام به بیرون از کشور ارتباطی با غنیسازی ۲۰ درصدی ندارند زیرا تمام مواد خام در ایران تحت نظارت آژانس هستند، آژانس آنها را مهر و موم کرده و بازرسان آژانس از آنها بازرسی سرزده به عمل میآورند.
░▒▓ ح. «۱+۵ با ایران همکاری کرده و برای رآکتور تحقیقاتی تهران مجتمع سوخت هستهای فراهم خواهد کرد».
▄ نکات:
▬ چند ماه پیش ایران صفحه سوختهای تولید داخلی خود را داخل رآکتور تحقیقاتی تهران قرار داد. بنا بر این، همکاری ۱+۵ برای "فراهم آوردن صفحات سوختی برای رآکتور تحقیقاتی تهران» با نیازهای واقعی و ضروریات متناسب با زمان ایران، تناسب ندارد.
░▒ ط. «با فراهم آوردن سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران، توجیهی برای تولید بیشتر مواد ۲۰ درصد نیست».
▄ نکات:
▬ ادامه غنیسازی ۲۰ درصدی به منظور تولید سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران ظرف چند سال آینده؛
▬ در نظر گرفتن میزانی از مواد ۲۰ درصدی که به خاطر مسائل فنّی نظیر آزمایشهای غیر مرتبط از چرخه خارج میشوند؛
▬ تأمین سوخت مورد نیاز حداقل ۴ رآکتور تحقیقاتی دیگر به خاطر گستردگی قلمرو سرزمین ایران و عمر کوتاه ایزوتوپهای دارویی،
▬ حق جمهوری اسلامی ایران برای فروش صفحات سوختی به کشورهای دیگر.
░▒ ی. «گروه ۳+۳ (۱+۵)، از هیئت «همکاری فنّی آژانس» برای حفظ امنیت رآکتور تحقیقاتی تهران و به روز کردن آن حمایت خواهد کرد».
• «گروه ۳+۳ میتواند پروژههای هیئت همکاری فنی آژانس را مورد بررسی قرار دهد... و به این هیئت آژانس توصیههایی درباره آغاز مجدد بعضی از آنها ارائه دهد».
▄ نکات:
▬ همکاری فنی آژانس با ایران در زمینه فعالیتهای هستهای صلحآمیز ایران، یکی از تعهدات آژانس در قبال ایران بوده و حق ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو آژانس و NPT محسوب میشود.
▬ ایران اعلام میکند حاضر است در صورت نیاز سایر کشورها، تجهیزات نرمافزاری و سختافزاری خود در حوزه امنیت رآکتورهای تحقیقاتی را با نظارت آژانس در اختیار آنها قرار دهد.
░▒ ک. «گروه ۳+۳، از هیئت «همکاری فنّی آژانس» برای حفظ امنیت رآکتور تحقیقاتی تهران و به روز کردن آن حمایت خواهد کرد».
• «گروه ۳+۳ میتواند پروژههای هیئت همکاری فنی آژانس را مورد بررسی قرار دهد... و به این هیئت آژانس توصیههایی درباره آغاز مجدد بعضی از آنها ارائه دهد».
▄ نکات:
▬ رنگ و بوی سیاسی دادن به همکاری فنی آژانس، با شأن آژانس و جایگاه تخصصی آن مغایرت دارد.
▬ به موجب بند ۴:۲ پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT)، کشورهای ۱+۵ ملزم به تبادل تجهیزات، مواد خام و اطلاعات علمی با ایران، تا آخرین حد ممکن میباشند.
░▒ ل. «۳+۳ بسته مفصلی ... به منظور تأمین ایزوتوپهای دارویی لازم برای بیماران سرطانی در ایران تدارک دیده است».
• برای اینکه... ۳+۳ از عدم نقص در درمانهای بیماران سرطانی شما مطمئن شود.
• امریکا آماده است تا ... اجازه دهد بازرسیهای مرتبط با ایمنی و تعمیرات هواپیماهای تجاری در ایران انجام شوند.
▄ نکات:
▬ تأمین ایزوتوپهای بیماران، درمان بیماران سرطانی و تعمیر هواپیماهای تجاری و فراهم کردن قطعات یدکی آنها جزو حقوق اساسی بشر هستند و آمیخته کردن آنها با بحثهای سیاسی اهداف غیر سازنده طرف مقابل را نشان میدهد.
░▒ م. «۳+ ۳ با ایران همکاری خواهد کرد تا عناصر سوختی لازم برای رآکتور تحقیقاتی تهران را فراهم آورد».
• «گروه ۳+۳، از هیئت «همکاری فنّی آژانس» برای حفظ امنیت رآکتور تحقیقاتی تهران و به روز کردن آن حمایت خواهد کرد».
• «امریکا آماده است تا ... سیاستهای تحریم خود را تعدیل کند...».
• «گروه ۳+۳ میتواند پروژههای هیئت همکاری فنی آژانس را مورد بررسی قرار دهد... و به این هیئت آژانس توصیههایی درباره آغاز مجدد بعضی از آنها ارائه دهد».
▄ نکات:
بدون توجه به مفاد پیشنهادات بالا به عنوان گامهای دو جانبه ۱+۵، باید گفت:
▬ اولاً، استفاده از عناوینی کلّی نظیر «همکاری»، «حمایت»، «تعدیل»، «بررسی» و «توصیه» در این پیشنهادات، با اهداف اساسی همان طرحی که [به زعم شما] « در مرحله اول اطمینان و اعتماد ایجاد میکند»، در تناقض است؛
▬ ثانیاً، پیشنهادات بالا با درخواستهایی نظیر «توقف غنیسازی»، «انتقال مواد خام» و «تعطیلی فوردو» سازگار نیستند.
▬ ثالثاً، این طرح با در نظر گرفتن سبقه و تاریخچه نگرش کشورهای غربی درباره مسئله هستهای ایران، به عدم اعتماد و تردید طرف ایرانی دامن زده و آن را تشدید خواهد کرد.