برداشت آزاد از دکتر محمود خاتمی
▬ همزمان با تدارک و انتشار آثار ویتگنشتاین متأخر، خصومتی بین فلاسفه آکسفورد و فلاسفه کیمبریج وجود داشت و در این بین، استثنا فقط خود ویتگنشتاین متأخر بود.
▬ گوتلوب فرگه، برتراند راسل، و لودویگ ویتگنشتاین متقدم، تزهای اساسی گام اول فلسفه تحلیلی در کیمبریج را ساختند. آنها زبان را به عنوان مسأله اصلی منبع اصلی شکلگیری مسائل فلسفی قلمداد کردند و تدقیق منطقی در آن را چاره حل مسائل تاریخی فلسفه قلمداد کردند.
▬ مهمترین نمایندگان مکتب آکسفورد، گیلبرت رایل (Gilbert Ryle, 1900-76) و جان آستین (John Langshaw Austin, 1911-1960) هستند. کارهای این دو، در جهت نفی منطق گرایی (logicism) است. در حالی که در مکتب کمبریج، منطق حرف اول و آخر را میزد، فلاسفه آکسفوردی از نوعی تفسیر سخن میگفتند که گر چه زبانی است، منطقی نیست، و مدعی هستند که روش جدیدی در فلسفه تحلیلی ایجاد کردهاند. روش جدید این فلاسفه هم جهت با ویتگنشتاین متأخر است.
▬ دورهی اول فلسفه تحلیلی، که از فرگه آغاز میشود و تا ویتگنشتاین متقدم ادامه دارد، دارای دو ویژگی اساسی است: اول، منطق، حضوری گسترده در تفکر ایشان دارد، و به تعبیری حرف اول را میزند، و دوم، تلقی ایشان از زبان، زبان فرمال است، یعنی زبانی صوری که الگوها و پارادایمهای آن علم جدید است و به لحاظ صوری از جانب منطق تقویت میشود، و عینیتی (objectivity) که تعقیب میکنند، یک آرمان علمی است.
▬ مکتب آکسفورد، از هر دو جهت در مقابل این جریان قرار میگیرد. رویکرد مکتب آکسفورد در جهت رها کردن منطق گرایی و زبان فرمال و بازگشت به زبان معمولی است.
▬ نکته مهم آن که در این چرخش به مرحله دوم، قصد بر نادیده گرفتن مطلق منطق نیست، بلکه میخواهند از سلطهی منطق خارج شوند.
▬ خود رایل تأکید میکند که برای خواندن فلسفه، تحلیل مفهومی اجتناب ناپذیر است. او با منطق گرایی مخالف است، ولی بر اهمیت تحلیل مفهومی (conceptual analysis) اصرار دارد.
▬ شعار آکسفوردیها این است که ما راجع به زبان معمولی به تحلیل مفهومی باز میگردیم.
▬ در واقع، فیلسوفان مکتب آکسفورد میخواهند از فرمالیسم (formalism) دور شوند، و به زبان معمولی بازگردند و در همین زبان معمولی با تحلیل مفهومی پیش بروند (برای آشنایی با شیوه بحث رایل در این مقاله بنگرید به ضمیمه یکم به مقالۀ «زبان متداول» (Ordinary Language, 1953) در جلد دوم مجموعه آثار گیلبرت رایل).
▬ تأکید بر تحلیل مفهومی، و نه منطقی، وجه تمایز رویکرد مکتب آکسفورد با رویکرد فلسفه رهیافت نخست تحلیلی است.
مآخذ:...
هو العلیم
سلام.
نظریه جدیدی در زمینه همگرایی منطق و زبان و عینیت و کلا شناخت دارم که بر بنیان نور سهروردی میباشد اگر حوصله دارید بیان نمایم.ممنون